Στιγμές από τα Μουντιάλ που θυμάμαι: 1986, Μεξικό #2 (Όταν η Σοβιετική Ένωση εισέβαλε στην Ουγγαρία)

Το 1982 το Subbuteo ήταν για μένα ένας απαγορευμένος καρπός. Επιτραπέζιο ποδοσφαιράκι έπαιζα μόνο σε αυτά τα μικρά, τα πλαστικά, που διέθεταν δύο εντεκάδες, τους κόκκινους και τους μπλε, στηριγμένους σε ελατήρια. Ο μπαμπάς μου θεωρούσε το Subbuteo ακριβό δώρο κι ήμουν, συνεπώς, αναγκασμένος να το απολαμβάνω μόνος μου -και πολύ προσεκτικά- για μερικά μόνο δευτερόλεπτα, όταν άφηναν το δικό τους για λίγο τα μεγαλύτερα σε ηλικία ξαδέλφια μου. Κάποια ζημιά θα είχα κάνει στην πρώτη μου επαφή με τους παίκτες - μινιατούρες, γιατί ούτε με έπαιζαν, ούτε μου έδιναν τη Βραζιλία ή την Ιταλία να μαλακιστώ, μόνο κάτι παλιές, σπασμένες αγγλικές, κάτι Άστον Βίλα και κάτι Νόριτς, με τους μισούς παίκτες κυριολεκτικά... μισούς.

Το 1986, όμως, ήμουν πια 11 ετών, καλός μαθητής και με ένα στοιχειώδες χαρτζιλίκι που θα μπορούσε να στηρίξει την αρχική πατρική επένδυση. Έλαβα λοιπόν το πρώτο πακετάκι, με την τσόχα, τα τέρματα, τη Ρεάλ Μαδρίτης και την Άντερλεχτ για πρωτοχρονιάτικο δώρο και επένδυσα τα υπόλοιπα δώρα -που οι γιαγιάδες μου έκαναν παραδοσιακά σε ρευστό- για να αγοράσω μερικές ακόμη ομάδες και το παραδοσιακή φράκτη για να μη φεύγει η μπάλα. Απέφυγα αυτές που είχαν ήδη οι φίλοι και οι συγγενείς μου (δηλαδή όλες τις καλές -είχα αργήσει πάαααρα πολύ να μπω στο μαγικό κόσμο του Subbuteo) και διάλεξα από τις υπόλοιπες με βασικό κριτήριο το πόσο μου άρεσε η φανέλα. Πήρα, βέβαια, και την ΑΕΚ, την ομάδα μου. Οι δύο που θυμάμαι πιο έντονα ήταν η Παρί Σεν Ζερμαίν και η Εθνική Ουγγαρίας.

Για τους Μαγυάρους εκείνα τα χρόνια είχε φτιάξει η Adidas μια παραλλαγή της κλασικής κόκκινης φανέλας με το λευκό σορτς και τις πράσινες κάλτσες. Είχε προσθέσει οριζόντιες λευκές γραμμές στη φανέλα, όχι ίδιου μεγέθους -καμμία σχέση με Σέλτικ ή Κιου Πι Άρ δηλαδή- αλλά πιο παχιές ψηλά, στο λαιμό, και πιο λεπτές κάτω στην κοιλιά. Δεν έμοιαζαν ούτε με εκείνες της αγαπημένης μου ομάδας όλων των εποχών, της Γαλλίας, που στην ουσία ήταν μια μεγάλη κόκκινη και τρεις πιο μικρές, σαν τις συνήθεις ρίγες των ρούχων της Adidas. Η εμφάνιση της Ουγγαρίας είχε κάτι το μοναδικό, γι' αυτό και την είχα λατρέψει. Επίσης, στο άλμπουμ της Panini είδα ότι τη χώρα δεν τη λένε Ουγγαρία, αλλά Μαγκιαρόρζαγκ (ακόμη δεν είμαι σίγουρος πού ακριβώς πέφτει ο τόνος) και αυτό με είχε ιντριγκάρει τα μάλα. Βάλε και ότι στη σύνθεσή της φιγούραρε το μουστάκι του Μάρτον Εστερχάζι, που φιγούραρε στην κεφαλή της επίθεσης της τότε άνυδρης ΑΕΚ (από το ΄87 μαζί και με τον παμμέγιστο Χένρικ Νίλσεν) και θα καταλάβεις ότι εκείνο το μεσημέρι της 2ας Ιουνίου του 1986, ήμουν φίλα προσκείμενος σε εκείνη την ομάδα και όχι στο μεγάλο φαβορί για το ματς που ήταν η Σοβιετική Ένωση.

Για τον πιο σημαντικό συμβολισμό εκείνου του ματς δεν γνώριζα απολύτως τίποτε. Το όνομα Ίμρε Νάγκι, για παράδειγμα, του μεταρρυθμιστή κομμουνιστή πρωθυπουργού της Ουγγαρίας που δολοφονήθηκε το '58 από το πιο σκληροπυρηνικό, σταλινικό, κομμάτι του τοποθετημένου από τους Σοβιετικούς καθεστώτος δεν μου έλεγε τίποτε. Μου έλεγε κάτι ο Ίμρε Γκάραμπα, στόπερ, και ο Άνταλ Νάγκι, αριστερό χαφ, ο Ίμρε Νάγκι νάδα. Δεν ήξερα και πολλά για την έξοδο της Ουγγαρίας από την κομμουνιστική επιρροή, κάτι που το 1986 ήταν πια σαφές και απλά θέμα χρόνου να εκφραστεί και συνταγματικώς (το '87 ανέλαβε πρωθυπουργός ο Κάρολι Γκροσζ, από το '88 άνοιξε τα σύνορα ελεύθερα -και όχι μόνο στους ποδοσφαιριστές- και το '89 οργάνωσε ελεύθερες εκλογές). Αντιθέτως, γνώριζα πολύ καλά τι παικταράς ήταν ο Λάγιος Ντέταρι και πολύ είχα χαρεί που δύο χρόνια μετά θα ερχόταν να παίξει στην Ελλάδα (αν και μισούσα τον Ολυμπιακό, πήγαινα και τον έβλεπα στο Ολυμπιακό Στάδιο συχνά). Τέλος πάντων. Στο ελληνικό πρωτάθλημα θα έπαιζε κάποιο ρόλο τελικά και η μισή Σοβιετική Ένωση που έμπαινε στο Ιραπουάτο ως αντίπαλος της Ουγγαρίας εκείνη την ημέρα.

Ή μάλλον, αυτοί που κάθονταν στον πάγκο εκείνη την ημέρα ήταν αυτοί που θα έπιαναν λιμάνι στον Πειραιά πιο μετά. Φαντάσου τι ομαδάρα ήταν η Σοβιετική Ένωση του 1986 που ο Μπλαχίν, ο καλλίτερός της παίκτης το '82, και τα υπερηχητικά ΜIG (πόσο λατρεύω τα ποδοσφαιρικά κλισέ) που θαυμάσαμε κάποια χρόνια μετά και εδώ, ο Λιτόφτσενκο κι ο Προτάσοφ, ήταν αναπληρωματικοί. Ο Σάβιτσεφ δεν έπαιζε κάν στην εθνική τότε...



Οι Ούγγροι πήραν την κρυάδα από το 2ο κιόλας λεπτό. Στο 4' το σκορ είχε γίνει 2-0. 3-0 στο ημίχρονο, 6-0 τελικό. Ήταν σαν ο Κόκκινος Στρατός να πέρναγε μία ακόμη φορά από τη Βουδαπέστη, μία τελευταία, για να θυμίσει στους Μαγυάρους δεινά και κακουχίες. Και εγώ, συνέχισα μεν να συμπαθώ τους Ούγγρους, αλλά μετά από αυτή την εκθαμβωτική εμφάνιση των Σοβιετικών, με το καθολικό ποδόσφαιρο, την πίεση σε όλο το γήπεδο και το ξεδίπλωμα των επιθέσεων με μπαλιές που δίνονταν με τη μία σε αστραπιαίο χρόνο, κατάλαβα ότι αυτή η ομάδα ήταν να φτάστει ψηλά. Στον ίδιο όμιλο έπαιζαν και οι αγαπημένοι μου Γάλλοι κι άρχισα να εύχομαι να μην τους συντρίψουν κι αυτούς (δεν το έκαναν, το Γαλλία - ΕΣΣΔ έληξε 1-1 και το γκολ των Σοβιετικών πέτυχε ο αγαπημένος μου παίκτης τους τότε, ο Ουκρανός Βασίλι Ρατς, με μια βολίδα από τα 40 μέτρα). Οι Σοβιετικοί τελικά προκρίθηκαν πρώτοι στον όμιλο χάρη στη διαφορά γκολ (κέρδισαν και τον Καναδά 2-0, ενώ οι Γάλλοι με 1-0 και τους Ούγγρους με 3-0), αλλά στον επόμενο γύρο αντιμετώπισαν το μεγαλύτερο Βέλγιο όλων των εποχών και την έχθρα της FIFA προς ο,τιδήποτε κομμουνιστικό, όπως εκφράστηκε από τον Σουηδό διαιτητή Έρικ Φρέντρικσον. Αποκλείστηκαν 3-4 στην παράταση...





(Στο επόμενο: Έλκιερ, Λάουντρουπ, Γιέσπερ Όλσεν!)