Η συνέχεια θα ήταν βαρετή

Το «I Got A Woman» του Ρέι Τσαρλς θεωρείται ο θεμέλιος λίθος της σόουλ. Τσιμπολογώντας από τον ποπ ενθουσιασμό των αφροαμερικάνικων ρυθμ ν’ μπλουζ κι από τον εκστασιασμό της γκόσπελ, συνθέτει ένα αλήτικο, καθημερινό, πιασάρικο τραγούδι για μια γυναίκα που ταΐζει, κανακεύει και υπακούει τον αχαΐρευτο, τυχοδιώκτη ήρωα των στίχων. Γράφτηκε το 1954. 52 χρόνια μετά, η Έιμι Γουαϊνχάουζ έδινε στο θηλυκό το δικαίωμα στην αλητεία και ανάγκαζε τον απατημένο σύζυγο να καταπιεί την ταπείνωση μ’ ένα απλό «You Know I’m No Good». Στις αρχές της νέας χιλιετίας, η σόουλ ήταν ένα είδος παλιακό. Και ξαφνικά, ένα λαϊκό κορίτσι με ύφος βαριεστημένης κομμώτριας την ξανάκανε της μόδας, ανατρέποντας μάλιστα κάποια απ’ τα θεμελιώδη δεδομένα της.

Έπαιζαν κι άλλοι νεο-σόουλ. Αλλά ήταν το «Back To Black», το δεύτερο άλμπουμ της Έιμι Γουαϊνχάουζ, που πότισε με το είδος τα ηχεία όλου του κόσμου. Όπως ακριβώς με τους Nirvana: κάποιοι άλλοι έπαιξαν πρώτοι γκραντζ –και καλλίτερα-, αλλά ήταν η παρέα του Κομπέιν που έγινε σύμβολο. Οι λόγοι και στις δύο περιπτώσεις ήταν πάνω-κάτω οι ίδιοι. Ανεπιτήδευτο στυλ, τραγούδια που γράφτηκαν πάνω στον δημιουργικό οίστρο που δημιουργούν οι καταχρήσεις (ακριβώς πριν την κόκκινη γραμμή απ’ την οποία δεν υπάρχει επιστροφή), η δίψα του κοινού για κάτι νέο και η ανάγκη μιας ολόκληρης χώρας, της Μεγάλης Βρετανίας στην περίπτωση της Γουαϊνχάουζ, να ξαναεπιβληθεί σε κάποιο μουσικό είδος. Η Γουαϊνχάουζ έκανε σπουδαία μουσική το δράμα ενός χωρισμού (που το ζούσε πιο έντονα λόγω των ναρκωτικών) και ο κορυφαίος παραγωγός Μαρκ Ρόνσον το λούστραρε όσο χρειαζόταν για να γίνει εθισμός στο κοινό.

Τέτοια άλμπουμ, όμως, γράφονται μόνο μια φορά. Είναι το momentum, οι συνθήκες, η κατάλληλη δόση αλκοόλ και κρακ. Οι Nirvana πρόλαβαν κι έβγαλαν ένα ακόμη, πριν τινάξει τα μυαλά του στον αέρα ο Κομπέιν. Ήταν υποδεέστερο του «Nevermind». Αν η Γουαϊνχάουζ «καθάριζε» από τις καταχρήσεις, θα έκανε μια βαρετή καριέρα στη συνέχεια. Είναι μια κυνική διαπίστωση, αλλά είναι αλήθεια. Και το ότι έφυγε στα 27, στην ίδια ηλικία με τον Κομπέιν είναι μια σύμπτωση που θα την κάνει θρύλο πολύ πιο εύκολα απ’ το αν έγραφε άλλα δέκα σπουδαία τραγούδια στην ζωή της.

(Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Κ" της "Καθημερινής" την Κυριακή 31.07.2011)