Στα μέσα Δεκεμβρίου το βιντεοπαιχνίδι “Call of Duty: Modern Warfare III” έπιασε το 1 δις. δολάρια σε εισπράξεις μόλις σε 16 ημέρες από την κυκλοφορία του, σπάζοντας το ρεκόρ που είχε κάνει το “Avatar” στο box office. Όσοι δεν ξέρουν περί τίνος πρόκειται, αναρωτιούνται γιατί. Οι υπόλοιποι συνεχίζουν να πατούν μανιωδώς την σκανδάλη.
Την χρονιά που πέρασε, μια μελέτη της γνωστής εταιρείας συμβούλων PricewaterhouseCoopers (PwC) έκανε την πρόβλεψη ότι μέχρι το 2015 η αγορά των βιντεοπαιχνιδιών θα είναι δεύτερη πίσω από τον κινηματογράφο στον τομέα της διασκέδασης. Και ότι θα αναπτύσσεται με τέτοιους ρυθμούς που σύντομα θα αρχίσει να απειλεί ακόμη και την πρωτοκαθεδρία της βιομηχανίας της 7ης τέχνης. Στα μέσα Δεκεμβρίου, ήλθε μια εντυπωσιακή επιβεβαίωση των προβλέψεων της PwC. Το παιχνίδι “Call of Duty: Modern Warfare III” έσπασε μέσα σε μόλις 16 ημέρες το φράγμα των 1 δις. δολαρίων σε εισπράξεις, καταρρίπτοντας το ρεκόρ που κατείχε το “Avatar” με 17 ημέρες. Όλοι θα θυμάστε τον χαμό που γινόταν με την ταινία του Τζέιμς Κάμερον πριν δύο χρόνια και τα ασύλληπτα νούμερα που έκανε στο box office «εξαφανίζοντας» τα ρεκόρ ιστορικών φιλμ όπως ο «Τιτανικός», ο «ΕΤ ο εξωγήινος» ή το «Όσα παίρνει ο άνεμος». Ένα άλλο μέσο διασκέδασης, ένα βιντεοπαιχνίδι, σβήνει τώρα τα ρεκόρ που πέτυχε το “Avatar”.
Ασχέτως πάντως της μεγέθυνσης της αγοράς βιντεοπαιχνδιών (που βασίζεται κατά πολύ στο Facebook και τα παιχνίδια τύπου “Farmville” ή τα smartphones με τα “Angry Birds» τους), το «Call of Duty είναι μια ειδική περίπτωση. Με οκτώ εκδόσεις ως τώρα από το 2003 που πρωτοβγήκε στην αγορά, διεκδικεί ήδη μια θέση στο Πάνθεον της ποπ κουλτούρας, ανάμεσα σε σειρές ταινιών όπως ο «Πόλεμος των Άστρων», ο «Αρχοντας των Δακτυλιδιών» και οι περιπέτειες του Τζέιμς Μποντ, ανάμεσα σε αθλητικές διοργανώσεις όπως το Champions League, ή ανάμεσα στην δισκογραφία του Μάικλ Τζάκσον και τα εξώφυλλα του Playboy.
Από τον Οκτώβριο του 2003, όταν κυκλοφόρησε το πρώτο “Call of Duty” έχουν πουληθεί κοντά στα 120 εκατομμύρια παιχνίδια της σειράς και οι εισπράξεις φθάνουν περίπου τα 6 με 7 δις. δολάρια. Η Activision, η εταιρεία που παράγει το παιχνίδι, έχει να ανακοινώσει από το 2009 τις συνολικές πωλήσεις του τίτλου, που τότε ήταν 55 εκατομμύρια με τζίρο 3 δις. δολάρια. Ωστόσο, τόσο η έκδοση του 2010 όσο κι εκείνη του 2011 έσπασαν το ρεκόρ των περισσότερων πωλήσεων την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας για οποιοδήποτε είδος διασκέδασης (ταινία στις αίθουσες, DVD, άλμπουμ, βιβλίο κλπ) και, σύμφωνα με την εταιρεία, έφθασαν το 1 δις. δολάρια σε εισπράξεις από τον πρώτο μήνα και το πρώτο δεκαεξαήμερο αντίστοιχα. Αρκετά όμως με τα νούμερα, ας περάσουμε στην δράση...
Γιατί αρέσει τόσο στον κόσμο;
Συναντηθήκαμε με τον Μ.Π., έναν 35άρη, στέλεχος γνωστής εταιρείας πληροφορικής, που τα βράδια μεταμορφώνεται στον GranadaDeFumasa, τον πιο διάσημο Έλληνα παίκτη του «Call of Duty». Είναι ο καταλληλότερος άνθρωπος για να μας εξηγήσει γιατί αυτό το παιχνίδι πουλάει εκατομμύρια κόπιες και στέλνει κόσμο να περιμένει στην ουρά έξω από τα παιχνιδάδικα και τα βίντεο κλαμπ σε κάθε του κυκλοφορία. Το έχει εξάλλου κάνει και ο ίδιος: «Όταν είχε βγει το “Black Ops”, η 7η συνέχεια του τίτλου, το είχα προπαραγγείλει online, αλλά δεν κρατήθηκα. Έμαθα ότι μια αλυσίδα βίντεοκλαμπ θα το διέθετε στο κοινό στις δώδεκα και ένα λεπτό μετά τα μεσάνυκτα της ημέρας κυκλοφορίας και πήγα στην ουρά, μαζί με καμμιά πενηνταριά άλλους, για να το αποκτήσω πρώτος».
Τι είναι λοιπόν το «Call of Duty» και γιατί πουλάει τόσο πολύ; «Είναι ένα first person shooter. Ένα πολεμικό, δηλαδή, παιχνίδι όπου ο χρήστης παρακολουθεί τι συμβαίνει γύρω του μέσα από τα μάτια του πρωταγωνιστή, βλέπει τα χέρια του και το όπλο που κρατάει κάθε φορά και με αυτό εκτελεί τους εχθρικούς στόχους, καθώς κινείται σ’ ένα τρισδιάστατο περιβάλλον με εντυπωσιακά γραφικά». Υπάρχουν διάφορες «συνθήκες» νίκης στο παιχνίδι. Μπορεί κάποιος να αναλάβει αποστολές (π.χ. να κατακτήσει κάποια σημεία μέσα στην πίστα πριν τον αντίπαλό του, ή απλά να κινηθεί σε μια προδιαγεγραμμένη πορεία χωρίς να σκοτωθεί), αλλά η πιο δημοφιλής είναι και η απλούστερη: Κερδίζει όποιος θα σκοτώσει τις περισσότερες και θα σκοτωθεί τις λιγότερες φορές σ’ ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Σαν τους αγώνες μποξ ή τάε κβον ντο στους Ολυμπιακούς Αγώνες, δηλαδή: Κάθε κτύπημα σου δίνει πόντους και νικητής αναδεικνύεται όποιος έχει τους πιο πολλούς όταν κτυπήσει το καμπανάκι. Στην online εκδοχή του Call of Duty, οι πόντοι (εκτελέσεις αντιπάλων, δηλαδή) αθροίζονται και τους παίρνεις μαζί σου στον επόμενο «γύρο», ανεβαίνοντας σιγά σιγά θέσεις σε μια παγκόσμια κατάταξη εκατομμυρίων παικτών. Ένα Champions League όπου μπορεί να συμμετάσχει ο καθένας...
Οι πρώτες εκδόσεις του παιχνιδιού είχαν πίστες που έμοιαζαν με τόπους μάχης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου –και τα αντίστοιχα όπλα, φυσικά. Το Μodern Warfare, διαδραματίζεται πλέον στο παρόν, με σύγχρονα όπλα και φανταστικά σενάρια μαχών εναντίον τρομοκρατών και παραστρατιωτικών ομάδων. Κοινό στοιχείο όλων των εκδόσεων είναι τα ρεαλιστικά γραφικά («αν και το “Modern Warfare III” υπολείπεται πια σε σχέση με το “Battlefield”, τον μεγάλο αντίπαλο του “Call of Duty” που κυκλοφορεί από την Electronic Arts», όπως μας λέει ο GranadaDeFumasa) και, βέβαια, οι ασταμάτητοι σκοτωμοί. «Είναι ο καλύτερος τρόπος για να εκτονώνεις τα νεύρα σου. Είμαι ένας πολύ πιο ήρεμος άνθρωπος στο γραφείο από τότε που άρχισα να παίζω συστηματικά», λέει γελώντας ο GranadaDeFumasa. Ακόμη όμως κι αν δεχθούμε την θεωρία της παιδαγωγικής ψυχολογίας ότι το παιχνίδι με τα όπλα (από τις παιδικές σφεντόνες, μέχρι τα σύγχρονα videogames) μάς αρέσει τόσο πολύ επειδή μάς κάνει να αισθανόμαστε ισχυρότεροι, ακόμη κι αν προσθέσουμε την ανάγκη του κόσμου σήμερα για εκτόνωση (που είναι και οικονομικότερη, όταν την πετυχαίνεις μόνος στο σπίτι μπροστά σε μια οθόνη), μπορούμε μεν να εξηγήσουμε γενικά την επιτυχία των first person shooters, αλλά όχι ειδικά του “Call of Duty”. Είναι τόσο καλύτερο από τα υπόλοιπα;
Σύμφωνα με τον GranadaDeFumasa, όχι. Το “Battlefield”, για παράδειγμα, είναι ακόμη πιο ρεαλιστικό και με περισσότερες προκλήσεις. Ωστόσο, όπως και με τα blockbusters στον κινηματογράφο, ή με τις ποπ επιτυχίες στη μουσική, δημοφιλέστερο δεν είναι ποτέ το ποιοτικότερο. Είναι αυτό που μπορεί να έλξει τον περισσότερο κόσμο. Το “Call of Duty” είναι σαν το “Pacman”. Όταν, για να παίξεις την πρώτη έκδοση του «Battlefield» σχεδόν χρειαζόσουν πτυχίο από την στρατωτική ακαδημία, στο «Call of Duty» έκανες τους πρώτους σου σκοτωμούς ακόμη κι αν δεν είχες ξαναγγίξει joystick στη ζωή σου. Ο απλός, επίσης, τρόπος βαθμολόγησης το κάνει πιο ανταγωνιστικό απ’ οποιοδήποτε άλλο videogame. Όσους περισσότερους σκοτώσεις και όσο λιγότερο σκοτωθείς, τόσο ανεβαίνεις στην κατάταξη. Πάντα όμως θα υπάρχει κάποιος καλύτερος –πάντα θα χρειάζεσαι να παίξεις ακόμη περισσότερες ώρες για να βελτιώσεις τα στατιστικά σου. Κι εκεί πια που θα έχεις αρχίσει να το βαριέσαι, έρχεται η καινούργια, ετήσια έκδοσή του, με νέες πίστες, όπλα, κινήσεις και η καταμέτρηση αρχίζει πάλι από την αρχή...
Η online κοινότητα
Το “Call of Duty” όμως διαθέτει ένα ακόμη τεράστιο πλεονέκτημα. Το ότι από την πρώτη στιγμή επένδυσε στο κτίσιμο μιας online κοινότητας. Γιατί είναι άλλο πράγμα να παίζεις εναντίον του υπολογιστή σου ή της κονσόλας σου, κι άλλο στο Internet, απέναντι σε χιλιάδες άλλους σαν κι εσένα, συνθέτοντας φανταστικούς στρατούς και δίνοντας ή λαμβάνοντας οδηγίες για το πώς θα κινηθείς στο πεδίο της μάχης... Και, στη συνέχεια, να μπορείς να τα συζητήσεις όλα αυτά σε forum, να χαζέψεις τα στατιστικά σου και να τα συγκρίνεις με άλλων ή να δεις και να σχολιάσεις βιντεάκια με εντυπωσιακές εκτελέσεις. To κανάλι του GranadaDeFumasa στο YouTube το παρακολουθούν περίπου 800 άτομα καθημερινά. «Σας φαίνεται μεγάλο το νούμερο; Δεν είναι τίποτε. Οι κορυφαίοι παίκτες του “Call of Duty”, ο Seananners, o Hutch και ο Xcalizorz έχουν μισό εκατομμύριο followers!», μας λέει. «Αυτό που κάνουν είναι –ας πούμε- αντίστοιχο του να ανεβάζει βίντεο από ματς της Ρεάλ ο Ζοζέ Μουρίνιο και να εξηγεί τι οδηγίες έχει δώσει στους παίκτες του και τι δούλεψαν στην προπόνηση για να πετύχουν την κάθε φάση».
Η Activision, η εταιρεία που κυκλοφορεί το παιχνίδι (για την υλοποίησή του συνεργάζεται με δύο διαφορετικούς game developers, την Infinity Ward και την Treyarch, που διαδέχονται η μία την άλλη στις ετήσιες εκδόσεις, ώστε ο εσωτερικός ανταγωνισμός να δίνει όλο και πιο εντυπωσιακές βελτιώσεις στον τίτλο) ξέρει καλά τι δύναμη έχει στα χέρια της και γι’ αυτό φέτος, μαζί με το «Modern Warfare III» παρουσίασε και το νέο της προϊόν: Το “Call of Duty Elite” είναι κάτι σαν το Facebook των παικτών. Μόνο που παρέχεται επί πληρωμή. Όχι ότι αυτό θα απέτρεπε τους φανατικούς του “Call of Duty”. Μέσα στην πρώτη εβδομάδα του, έφθασε το ένα εκατομμύριο συνδρομητών που δεν δίστασαν να πληρώσουν την ετήσια συνδρομή των 50 δολαρίων για να έχουν πρόσβαση σε αναλυτικά στατιστικά, σε ειδικά τουρνουά με βραβεία και σε αναλύσεις στρατηγικών και τακτικών από «επαγγελματίες», ενώ άλλα έξι εκατομμύρια παικτών γράφτηκαν δοκιμαστικά.
Το “Call of Duty” έχει γίνει τόσο μεγάλος εθισμός στο κοινό του, που πουλάει πλέον από μόνο του τον εαυτό του. Ένα πραγματικό χρυσορυχείο για την Activision, της οποίας τις περισσότερες μετοχές κατέχει ο κολοσσός των media Vivendi, και που εκτιμάται ότι είναι η μεγαλύτερη εταιρεία βιντεοπαιχνιδιών στον κόσμο, με αξία περίπου 19 δις. δολάρια, έναντι 14 δις. της Electronic Arts. Ναι, υπάρχουν πολλά μεγάλα στούντιο του Χόλιγουντ που δεν αξίζουν τόσο. Όταν η MGM έφθασε πρόπερσι στο χείλος της χρεοκοπίας, οι προσφορές που λάμβανε για να πωληθεί δεν ξεπερνούσαν τα 2 δις.
Παιχνίδι από το κανάλι του GrandadeFumasa στο Youtube
Η Activision είναι συνεπής στο ραντεβού της με το κοινό του “Call of Duty” κυκλοφορώντας την ετήσια έκδοσή του πάντα στα μέσα του Νοεμβρίου. Κάτι που οδηγεί στο περίφημο φαινόμενο του “Christmas noob”. Τι είναι αυτό; Noob ή newbie σημαίνει ο «καινούργιος», αυτός που αγοράζει το παιχνίδι ή το παίρνει δώρο στις γιορτές και μπαίνει με ενθουσιασμό online για να το παίξει παρέα με άλλους, με αποτέλεσμα να γίνεται εύκολη λεία στα χέρια όσων έσπευσαν να το αγοράσουν με το που βγήκε στην αγορά και είναι ήδη ένα μήνα «προπονημένοι». «Μην σας φαίνεται περίεργο, οι περισσότεροι παίκτες αντλούν ικανοποίηση απλά απ’ το να αφανίζουν τους αντιπάλους –δεν τους νοιάζει αν δεν υπάρχει κάποια πρόκληση σε αυτό», μας εξηγεί ο GranadaDeFumasa. «Τα Χριστούγεννα κάθε χρόνο γίνονται πραγματικές σφαγές, αφού οι online μάχες κατακλύζονται από παιδάκια και πατεράδες που μπαίνουν για τον χαβαλέ». Και η δική του πιο «οδυνηρή» εμπειρία; «Μού έχει τύχει να βρεθώ στην ίδια πίστα, αντίπαλος με τον Griz, που είναι ο πιο θρυλικός ελεύθερος σκοπευτής του παιχνιδιού. Αφού με σκότωσε τρεις απανωτές φορές χωρίς καν να πάρω είδηση πού βρισκόταν, απλά άλλαξα παιχνίδι»...
(Μια πιο σύντομη εκδοχή του παραπάνω κειμένου δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Κ" της "Καθημερινής", την Κυριακή 29.01.12)