Η πραγματική «μαγεία» του Μάτζικ Τζόνσον

Ήταν ένας παράξενος μήνας εκείνος ο Νοέμβρης του 1991. Ένας μήνας με δάκρυα, ένας μήνας με αγωνία, ένας μήνας που έφερνε νέα παράξενα, δυσάρεστα, νέα αναπάντεχα, νέα ακαταλαβίστικα για τους περισσότερους. Δεν ξέραμε πολλά για το AIDS, δεν καταλαβαίναμε την διαφορά του να είσαι φορέας του HIV και του να πεθαίνεις από την αρρώστια που δεν έχει θεραπεία, δεν γνωρίζαμε πώς να προφυλαχθούμε, από τι να προφυλαχθούμε, από ποιον. Στα σχολεία οργανώνονταν ομιλίες, στους στρατώνες κηρύγματα, στις δημόσιες υπηρεσίες κυκλοφορούσαν φυλλάδια. Έμοιαζε σαν το τέλος της εποχής της αθωότητας, αλλά ήταν ένα κακό χωρίς πρόσωπο, ένα ακαταλαβίστικο πράγμα που στο τέλος της ημέρας το ξεπερνούσαμε με ένα απλό «ποιες είναι οι πιθανότητες μωρέ να συμβει σε μένα;»

Μέχρι που απέκτησε πρόσωπο. Δύο πρόσωπα, μάλιστα, με τη μία. Στις 7 Νοεμβρίου, ο κορυφαίος μπασκετμπολίστας της προηγούμενης δεκαετίας, ο πόιντ γκαρντ των LA Lakers, Έρβιν Τζόνσον, κάλεσε τους δημοσιογράφους σε μια συνέντευξη τύπου και τούς ανακοίνωσε πως έχει προσβληθεί από τον ιο HIV και ως εκ τούτου εγκαταλείπει την ενεργό δράση. 17 ημέρες αργότερα, ο Φρέντι Μέρκιουρι, ο εμβληματικός τραγουδιστής των Queen πέθαινε από πνευμονία, ως αποτέλεσμα του AIDS, με το οποίο πολεμούσε για τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Ο θάνατος του Μέρκιουρι ήταν ένα πραγματικό σοκ για την κοινωνία –όχι μόνο την βρετανική. Ο Μέρκιουρι ήταν μόλις 45 ετών, βρισκόταν στο απώγειο της καριέρας του και λόγω της πολύχρονης παρουσίας των Queen και του πολυάριθμου κοινού τους, ο θάνατός του συγκλόνισε από δεκάχρονα παιδάκια μέχρι τις μανάδες και τους πατεράδες τους. Ωστόσο, αν δεν υπήρχε η σχεδόν ταυτόχρονη ανακοίνωση του «Μάτζικ» Τζόνσον, ήταν πολύ πιθανό μέσα σε λίγους μήνες η ιστορία του τραγουδιστή των Queen να είχε ξεχαστεί. Ήταν ομοφυλόφιλος και, ναι μεν ήταν πλέον το πιο διάσημο θύμα του ιού, ωστόσο το AIDS θα παρέμενε «η αρρώστια των γκέι» και σε μια κοινωνία γεμάτη ταμπού θα αφηνόταν και πάλι στην άκρη και όλοι εμείς θα συνεχίζαμε να πιστεύουμε πως οι πιθανότητες να μας έβρισκε ήταν ελάχιστες.

Ο «Μάτζικ» όμως; Δεν ήταν γκέι. Επίσης δεν ήταν κάποιος με υγεία που θα μπορούσε να έχει προβλήματα λόγω της χρήσης αλκοόλ ή ναρκωτικών. Το αντίθετο: Ήταν 32 ετών, μόλις την προηγούμενη χρονιά είχε χρισθεί για τρίτη φορά στην καριέρα του MVP του ΝΒΑ, ήταν ένας αθλητής που την δεκαετία του ’80 είχε φορέσει πέντε φορές το δακτυλίδι του πρωταθλητή και που πετύχαινε κατά μέσο όρο 20 πόντους σε κάθε του παιχνίδι... Ήταν ο ορισμός του «τεράστιου αθλητή». Και το γεγονός πως ο ιός δεν είχε αφήσει ούτε αυτόν ήσυχο ήταν πολύ πιο ανησυχητικό απ’ όλα τα υπόλοιπα νέα που είχαμε για το AIDS εκείνα τα χρόνια.

Η κήρυξη του πολέμου κατά του AIDS
Το πιο συγκλονιστικό στην υπόθεση του Έρβιν «Μάτζικ» Τζόνσον ήταν πως θα μπορούσε απλά να αποκρύψει ότι είχε  προσβληθεί από HIV. Ήταν 32 ετών –πόσα χρόνια ακόμη θα έκανε πρωταθλητισμό; Θα μπορούσε να δηλώσει ότι εγκαταλείπει την ενεργό δράση λόγω ενός σοβαρού τραυματισμού ή κάποιου οικογενειακού ζητήματος και να μην χρειασθεί να μιλήσει ενώπιον κόσμο για την ασθένειά του ούτε για το γεγονός ότι κοιμόταν με πολυάριθμες γυναίκες (παρ’ ότι ήταν παντρεμένος και περίμενε παιδί). Αλλά δεν τον έλεγαν «Μάτζικ» τυχαία. Αυτό που έμοιαζε με το σημείωμα ενός αυτόχειρα εκείνη την στιγμή, είκοσι χρόνια μετά μοιάζει περισσότερο με το κήρυγμα ενός πολέμου. Του πολέμου κατά της πιο φονικής ασθένειας που κυνήγησε ποτέ τον άνθρωπο. Ο Έρβιν Τζόνσον ανέλαβε στρατηγός στον πόλεμο αυτό, μην έχοντας κάτι να ρισκάρει. Αντί να περιμένει τον θάνατό του στωικά, προτίμησε να πάρει το όπλο του και να σκοτώσει εκείνος πρώτους τον εχθρό του. Και το όπλο του ήταν η διασημότητά του και το σοκ που θα προκαλούσαν στην κοινωνία οι ανακοινώσεις του.

Η Ελίζαμπεθ Γκλέιζερ, σύζυγος του ηθοποιού Πολ Μάικλ Γκλέιζερ, είχε κολλήσει HIV το 1981 σε μια μετάγγιση αίματος και είχε κολλήσει τον ιό και στα δύο της παιδιά. Ήταν ένα από τα πρώτα και πιο τραγικά θύματα του ιού (πέθανε τελικά το 1994, η κόρη της πέθανε το 1988, ο γιος της ζει ακόμη), αλλά είχε κι εκείνη αποφασίσει να τον πολεμήσει με κάθε μέσο. Ήταν η πιο γνωστή ακτιβίστρια της εποχής και ο «Μάτζικ» την πήρε τηλέφωνο μόλις έμαθε ότι ήταν φορέας του HIV. Ήταν μία πρόταση της Γκλέιζερ που τού άλλαξε την ζωή –και πιθανότατα έσωσε τις ζωές πολλών ανθρώπων στη συνέχεια. Του είπε: «Αυτή η αρρώστια δεν έχει πρόσωπο. Εσύ μπορείς να γίνεις το πρόσωπό της». Τον έπεισε. Λίγες ημέρες μετά ο Έρβιν Τζόνσον οργάνωνε την περίφημη συνέντευξη τύπου.

«Έκλαψα δύο φορές εκείνη την ημέρα», έχει πει. «Μία γιατί φοβόμουν ότι η γυναίκα μου θα με άφηνε, γιατί σκεπτόμουν τι κακό θα τής έκανα ανακοινώνοντας όλα αυτά που είχα κάνει με άλλες γυναίκες. Και μια δεύτερη γιατί άφηνα την άλλη “οικογένειά” μου, τους συμπαίκτες μου στο Λος Άντζελες, και ήξερα ότι δεν θα μπορούσε να ξαναγυρίσω ποτέ εκεί. Από τότε δεν ξανάκλαψα ποτέ. Δεν είχα χρόνο για κλάμματα, είχα να ασχοληθώ με άλλα πράγματα». Η σύζυγός του δεν τον άφησε ποτέ. Και οι συμπαίκτες του στάθηκαν στο πλάι του, στηρίζοντάς τον ώστε το 1992 να παίξει με την Dream Team στους Ολυμπιακούς της Βαρκελώνης. Το 1995 επέστρεψε για μερικά ματς στο NBA, αλλά ήταν πια πολύ μεγάλος στην ηλικία για να πρωταγωνιστήσει και η παρουσία του είχε περισσότερο συμβολικό νόημα. Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι ούτε κι εκείνη η οικογένεια τον εγκατέλειψε ποτέ.

Aν δεν ήταν ο «Μάτζικ»...
Αυτό όμως που γέμιζε πια τον περισσότερο από τον χρόνο του δεν ήταν οι προπονήσεις και οι αγώνες, αλλά ο ενεργός αγώνας κατά του ιού. Κατ’ αρχάς ίδρυσε το ίδρυμα Magic Johnson Foundation με σκοπό την καταπολέμηση του AIDS. Kαι, βεβαίως, άρχισε να γυρίζει ολόκληρο τον κόσμο, μιλώντας για τον ιό. Ήταν άλλο πράγμα να βλέπεις το είδωλό σου να σού εξηγεί ότι το AIDS δεν ήταν μόνο πρόβλημα των ομοφυλόφιλων και των ναρκομανών και άλλο μια βαριεστημένη δασκάλα στο σχολείο. Μέσα σε ελάχιστα χρόνια κατάφερνε αυτό που οι προηγούμενοι ακτιβιστές κατά της ασθένειας δεν είχαν πετύχει τόσο καιρό: Να σπάσει το ταμπού και να φέρει την συζήτηση για το AIDS στην καθημερινότητά μας. Στην αρχή, ο κόσμος φοβόταν μέχρι και να του σφίξει το χέρι. Τώρα πια, σε κάθε του διάλεξη, νεαρά παιδιά ορμούν επάνω του και τον φιλούν με ευγνωμοσύνη. Επίσης, ο «Μάτζικ» χαίρει άκρας υγείας. Δηλώνει ότι παίρνει μονάχα τρία χάπια. Δεν λέει ποια (γιατί κάθε ασθενής χρειάζεται το δικό του «μείγμα»), αλλά εξηγεί ότι δεν πρόκειται για ειδικά φάρμακα που κατασκευάστηκαν γι’ αυτόν, αλλά για κάποια απο τα συνηθισμένα και όχι ιδιαίτερα ακριβά χάπια κατά της ασθένειας.

Ο μέσος όρος ζωής όσων έχουν διαγνωσθεί με AIDS έχει φθάσει πια τα 20 χρόνια, ενώ το ποσοστό των θανάτων έχει μειωθεί κατά 80% από τότε που ο «Μάτζικ» μιλούσε πρώτη φορά ανοικτά για την ασθένεια σε εκατομμύρια κόσμου. Ο ίδιος έχει ήδη ζήσει 20 χρόνια από τότε χωρίς να νοσήσει. Αυτό δεν σημαίνει ότι διέφυγε τον κίνδυνο, αλλά το παράδειγμά του είναι η μεγαλύτερη ελπίδα αυτού του κόσμου ότι τελικά αυτή η ασθένεια μπορεί να καταπολεμηθεί. Κι ακόμη κι αν τελικά συμβεί το μοιραίο, αυτός ο άνθρωπος θα πεθάνει με τον πιο ηρωικό τρόπο, επάνω στον αγώνα, επικεφαλής του μάλιστα, έχοντας πια πίσω του έναν γιγαντιαίο στρατό, κάτι που έμοιαζε αδιανόητο εκείνη την ημέρα που αποφάσιζε να ξεκινήσει την εκστρατεία του, πριν 20 χρόνια και 2 μήνες. Η πραγματική του «μαγεία» δεν ήταν οι απίθανες ασίστ ή ο τρόπος που οργάνωνε το παιχνίδι των LA Lakers. Η πραγματική «μαγεία» του «Μάτζικ» είναι ο τρόπος που άλλαξε τα μυαλά ενός ολόκληρου πλανήτη απλά με το να συνεχίσει να τού προσφέρει εκείνο το πλατύ χαμόγελο που πάντα τον χαρακτήριζε.

(Δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στο Sportspaper.gr)