Το τελευταίο κόλπο ενός Playboy

Κάποια στιγμή πέρσι, ο Χιού Χέφνερ δήλωσε σε μια συνέντευξη στους New York Times: «Αν πουλούσα το Playboy, η ζωή μου θα έφτανε στο τέλος της». Προφανώς ήταν σίγουρος ότι τίποτε από τα δύο δεν επρόκειτο να συμβεί στο άμεσο μέλλον. Στις αρχές του φετινού Ιουλίου, με μια επιστολή του στο Διοικητικό Συμβούλιο της Playboy Enterprises (του οποίου δεν είναι μέλος παρ’ ότι του ανήκει το 69,5% των μετοχών της εταιρείας), πρότεινε την εξαγορά του συνόλου των υπολοίπων μεριδίων, έναντι 185 εκατομμυρίων δολαρίων. Σε μια εποχή που τα περιοδικά χάνουν την αξία τους με ρυθμούς κατάβασης ποδηλάτη από την πιο ψηλή κορυφή του Γύρου της Γαλλίας, ένας 84χρονος μπον βιβάν κάθισε με τις κόκκινες μεταξωτές πιτζάμες στο γραφείο του, σε μια έπαυλη κάπου στο Δυτικό Λος Άντζελες, παραμέρισε τα γαλάζια χάπια σε σχήμα ρόμβου που χρησιμοποιεί δύο φορές την εβδομάδα για να θυμηθεί το ένδοξο, πολυγαμικό του παρελθόν, έπιασε μια πένα με σκαλισμένο επάνω ένα κουνελάκι με παπιγιόν και υπέγραψε μια υψηλότατη επένδυση που μοιάζει, αν μη τι άλλο, ριψοκίνδυνη. Πρόκειται για κάποια ένδειξη γαϊδουροκεφαλιάς; Ατόφιου γεροντικού πείσματος, αναμεμειγμένου με πρέζες ραμολιμέντου; Ή ο «Χεφ» γνωρίζει κάτι που οι υπόλοιποι αγνοούμε;

Μάταια η ερώτηση... Ο ίδιος ο Χιού Χέφνερ αρνείται να μιλήσει για τους λόγους που τον οδήγησαν σ’ αυτήν την απόφαση. Έπρεπε να περάσουν 57 χρόνια –το υπ’ αριθμόν 1 τεύχος του Playboy κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του ’53- για να του καταλογίσουν το αντίθετο ακριβώς από αυτό για το οποίο τον κατηγορούσαν ανέκαθεν, δηλαδή τη μανία του να αποκαλύπτει τα πάντα... Όσο, πάντως, ο ιδρυτής του Playboy σωπαίνει, τόσο οι αναλυτές της αγοράς θα κάνουν εικασίες –τουλάχιστον μέχρι να απαντήσει θετικά ή αρνητικά στην πρότασή του το Δ.Σ. της εταιρείας: Πιστεύει όντως ότι η αξία της εταιρείας είναι υψηλότερη από αυτό που δείχνει η συνεχής μείωση των κερδών της; Θεωρεί πως με μια τέτοια κίνηση θα ξαναστρέψει τα φώτα της δημοσιότητας σε ένα προϊόν που δεν πουλάει πια και θα επαναφέρει την εμπορική δυναμική του; Θεωρεί ότι η διοίκηση της Playboy Enterprises παίρνει αποφάσεις που απέχουν από την δική του φιλοσοφία και δεν αντέχει να βλέπει το έντυπο που δημιούργησε να αλλάζει χαρακτήρα; Μήπως απλά θέλει να πάρει μαζί του το Playboy στο νεκροταφείο του Λος Άντζελες όπου θα τον θάψουν; Στην κρύπτη που έχει αγοράσει ακριβώς στα αριστερά από εκείνην όπου βρίσκονται τα οστά της Μέριλιν Μονρόε, του πρώτου του εξώφυλλου, της καλλονής στην οποία στήριξε ένα ρηξικέλευθο για τα media πείραμα και την οποίαν παραδόξως δεν γνώρισε ποτέ;

Τότε και τώρα

Κάθε μία από τις παραπάνω θεωρίες έχει ικανούς λόγους για να στέκει. Κι όλες έχουν από μία αναφορά –γιατί, ως γνωστόν, η ιστορία θέλει να επαναλαμβάνεται- στο παρελθόν του θρυλικού εντύπου, που ακόμη και σήμερα είναι το πρώτο σε πωλήσεις ανδρικό περιοδικό στις Η.Π.Α (με μια κυκλοφορία που κυμαίνεται γύρω στα ενάμισι εκατομμύριο τεύχη κάθε μήνα). Ο Χέφνερ, για παράδειγμα, εθεωρείτο και το 1953 ο «τρελλός του χωριού», όταν εγκατέλειπε, σε ηλικία 26 ετών τη θέση του στο Esquire, στου οποίου το διαφημιστικό τμήμα εργαζόταν εκείνη την περίοδο, για να βγάλει δικό του περιοδικό. Η αφορμή ήταν ότι του αρνήθηκαν μια πενιχρή αύξηση, αλλά η αιτία ήταν ότι ο «Χεφ» είχε μυριστεί την αλλαγή στα ήθη των Αμερικανών μετά την περιπέτεια του πολέμου και την αγχόνη του μακαρθισμού και πίστευε ότι οι συμπατριώτες του ήταν έτοιμοι πια για κάτι ακόμη πιο παιχνιδιάρικο από το έξυπνο, αλλά ποτέ προκλητικό, Esquire. Κατάφερε να πείσει μια πενηνταριά επενδυτές (ανάμεσά τους και την δασκάλα μητέρα του) να ποντάρουν τα χρήματά τους σ’ ένα περιοδικό «τέρψης των ανδρών», όπως ήταν το μότο του, κι αγόρασε τη γυμνή φωτογράφιση που είχε κάνει η Μέριλιν το 1949 (επειδή δεν είχε ούτε το νοίκι της να πληρώσει) για ένα ημερολόγιο από εκείνα που κάρφωναν οι φορτηγατζήδες στο πίσω μέρος της καμπίνας τους, να τους συντροφεύει στα ατέλειωτα ταξίδια τους στην Route 66 και τους άλλους εμβληματικούς αυτοκινητόδρομους που όριζαν την ραχοκοκαλιά των ΗΠΑ.

Ούτε κι ο Χέφνερ δεν ήταν τόσο σίγουρος για την κίνησή του. Το εξώφυλλο του πρώτου Playboy δεν γράφει πουθενά «τεύχος 1» ή «Δεκέμβριος 1953», γιατί ο ιδρυτής του δεν πίστευε ότι θα κατάφερνε να βγάλει και δεύτερο. Και βέβαια, οι γυμνές εικόνες της Μέριλιν περιορίστηκαν στις μέσα σελίδες... Σε δύο εβδομάδες το περιοδικό ξεπούλησε και τα 55.000 περίπου αντίτυπα που τυπώθηκαν. Ίσως, λοιπόν, ενθυμούμενος το ρίσκο που τού βγήκε τότε, ο Χέφνερ να πιστεύει ότι μια επένδυση στα media τώρα που η τιμή τους είναι χαμηλή, κόντρα στο ρεύμα, ίσως σε λίγο καιρό να αποδειχθεί προσοδοφόρα.

Ίσως, πάλι, να έχει στο νου του μια περαιτέρω ανάπτυξη του Playboy σε τομείς που το Δ.Σ. της εταιρείας φοβάται να προσεγγίσει. «Όταν ξεκινήσαμε, ήταν το περιοδικό που έσερνε πίσω του τη φίρμα. Πλέον είναι η φίρμα που σηκώνει στους ώμους της το περιοδικό» δήλωσε σε μια συνέντευξή του λίγες ημέρες πριν κάνει την επενδυτική του πρόταση. «Πουλάμε τόσα εμπορεύματα σε όλον τον κόσμο. Στην Κίνα, όπου η κυκλοφορία του ίδιου του περιοδικού απαγορεύεται, η εταιρεία ανδρικών ρούχων που έχουμε είναι από τις πιο δημοφιλείς». Δεν έχει άδικο. Το πονηρό κουνελάκι με το παπιγιόν έχει πάψει προ καιρού να είναι απλώς το λογότυπο ενός περιοδικού. Το πέρασμα στο Internet, η εξαγορά δύο πορνογραφικών εταιρειών (το ίδιο το Playboy κατάφερε να αντισταθεί στις σειρήνες που το ήθελαν να τολμήσει να δείξει περισσότερα από τις ζουμερές γυμνές καλλονές του σε παραδοσιακές πόζες ανάδειξης των προσόντων τους), μέχρι και το καζίνο στο Ατλάντικ Σίτι, ήταν ανοίγματα επιτυχημένα, κινήσεις που διεύρυναν την έννοια “Playboy” και το τι συμβολίζει σχεδόν έξι δεκαετίες από την εποχή που έκανε άνω κάτω τα χρηστά ήθη στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.

Οικογενειακή υπόθεση

Η ιστορία, βέβαια, με το καζίνο δεν εξελίχθηκε τόσο συναρπαστική όσο φάνηκε στην αρχή. Το 1982, τρία χρόνια πριν υποστεί το εγκεφαλικό που τον έπεισε να αλλάξει δραστικά τον τρόπο ζωής του, ο Χιού Χέφνερ απολάμβανε χωρίς μέτρο την επιτυχία του περιοδικού του, που είχε φτάσει στα μέσα των ‘70s να πουλάει 7,5 εκατομμύρια τεύχη το μήνα. Κοιμόταν με σχεδόν όλες τις playmates («11 μήνες στους 12», όπως έχει χαρακτηριστικά δηλώσει ο ίδιος, εννοώντας τα κορίτσια που πόζαραν γυμνά στο κεντρικό, αναδιπλούμενο σαλόνι του περιοδικού κάθε μήνα), οργάνωνε σχεδόν κάθε μέρα ολονύκτια πάρτυ στο περιβόητο Playboy Mansion του Λος Άντζελες, όπου μετακόμισε από το Σικάγο το 1974, ή ταξίδευε σε κάθε άκρη της Αμερικής για να συμμετάσχει σε πάρτυ άλλων, ήταν σχεδόν πάντα πιωμένος, είχε αρχίσει να χάνει τον έλεγχο. Τότε ήταν που εμφανίστηκε σε μια επιτροπή, παρέα με μια playmate, για να ανανεώσει την άδεια του καζίνο και δεν κατάφερε να απαντήσει πειστικά σε καμμία ερώτηση. Οι συνέπειες δεν ήταν και τόσο τραγικές: Έχασε μεν το καζίνο, αλλά κέρδισε την κόρη του, με την οποία είχε ελάχιστη επαφή, μετά το διαζύγιο που πήρε από τη μητέρα της το 1959. Η Κρίστι, 29 ετών το 1982, η πρωτότοκη κόρη του (έχει επίσης έναν γιό από τον πρώτο του γάμο κι άλλους δύο, που πρόσφατα ενηλικιώθηκαν, από τον δεύτερο) τού πρότεινε να της δώσει τον έλεγχο της εταιρείας, προκειμένου να την σώσει από την καταστροφή στην οποία την οδηγούσε η παραζάλη του Χιού. O Χέφνερ δήλωνε κάποια χρόνια αργότερα: «Όταν η Κρίστι ζήτησε να την κάνω Πρόεδρο του Playboy, ένιωσα σαν να είχα μόλις δώσει ένα απίστευτο πάρτυ και κάποιος να εμφανιζόταν αυτόβουλα να καθαρίσει το σπίτι την επόμενη ημέρα».

Η κόρη του Χέφνερ, με σπουδές στην Αγγλική και Αμερικανική φιλολογία, έκανε θαύματα στην Playboy Enterprises. Ήταν εκείνη που αποφάσισε την επένδυση στην πορνοβιομηχανία, ήταν εκείνη που χειρίσθηκε άψογα το πέρασμα στο Internet, ήταν εκείνη που εκτόξευσε την εταιρεία στις καλές εποχές (η Playboy Enterprises έφτασε να αξίζει μέχρι και 1 δις. δολάρια στην καλύτερη περίοδό της), ήταν εκείνη που την κράτησε στη ζωή στα δύσκολα (με αρκετές περικοπές εξόδων, είναι η αλήθεια, σε βαθμό που πλέον το περιοδικό κυκλοφορεί 11 και όχι 12 τεύχη το χρόνο, αφού βγάζει ένα «διπλό» καλοκαιρινό), ήταν εκείνη που δούλεψε πάνω στην φιλανθρωπική και ακτιβιστική εικόνα του Playboy, μακριά από τα ξέφρενα πάρτυ του Χιού, στηρίζοντας ιδρύματα κατά του AIDS, αλλά και οργανισμούς που μάχονται για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Τον Δεκέμβριο του 2008 όμως, ανακοίνωσε στον πατέρα της ότι παραιτείται. Φανατική δημοκρατική και ενεργή υποστηρήκτρια του Ομπάμα, αποφάσισε να αναμειχθεί πιο ενεργά στην πολιτική την εποχή που ο νέος Πρόεδρος των Η.Π.Α. αναλάμβανε τα καθήκοντά του. Ίσως, λοιπόν, η πρόταση του Χιού, να έχει να κάνει με το ότι πια, για πρώτη φορά στην ιστορία της, εδώ κι ενάμισι χρόνο η εταιρεία δεν διοικείται από κάποιον Χέφνερ. Το γεγονός ότι ο Χιού διαθέτει μεν αυτή την στιγμή σχεδόν το 70% των μετοχών της Playboy Enterprises, αλλά μόλις το 33% των προνομιούχων, δεν τού επιτρέπει να παίρνει μόνος του τις αποφάσεις...

Ριάλιτι σόου και μεταξωτές πιτζάμες

Υπάρχει, βέβαια, πάντα και η εκδοχή του ότι όλα αυτά είναι απλά χαβαλές για να καθόμαστε εμείς στα περιοδικά και να σκαρώνουμε εξασέλιδα άρθρα. Πώς η πρόταση του Χέφνερ δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα διαφημιστικό κόλπο. Εξ άλλου, αμέσως την ακολούθησε μια αντιπρόταση, και μάλιστα εντυπωσιακά μεγαλύτερη, για 210 εκατομμύρια δολάρια, από την FriendFinder Networks, ιδιοκτήτρια εταιρεία του Penthouse. «Το Penthouse απλώς ψάχνει για διασημότητα, δεν έχει καμμιά ελπίδα», έγραψε στο Twitter του ο Χιού Χέφνερ. Μήπως όμως ακριβώς για το ίδιο ψάχνει κι ο ίδιος; Το πιο πιθανό είναι ότι το Δ.Σ. της Playboy Enterprises δεν πρόκειται να πάρει καμμία απόφαση (όσο ψηλά κι αν φτάσει το Penthouse, ποτέ δεν πουλούσαν το 30% του Playboy στον μεγαλύτερό του αντίπαλο), αλλά ότι για έναν – δύο μήνες ακόμη θα παίζουμε το παιχνίδι της «ποθητής μετοχής», που μπορεί μεν να μην αυξήσει την αξία της, αλλά που ίσως ανεβάσει το ενδιαφέρον για τα προϊόντα της. Ο Χιού Χέφνερ είναι μαέστρος σε κάτι τέτοια. Υπήρξε ο οικοδεσπότης τηλεοπτικών σόου που προμόταραν το lifestyle του περιοδικού του ήδη απο τα τέλη της δεκαετίας του ’50 (“Playboy’s Penthouse” και “Playboy After Dark”), ενώ εδώ και πέντε χρόνια ανοίγει αυτάρεσκα τις πύλες του Playboy Mansion στο ριάλιτι «The Girls Next Door» που παρακολουθεί τις σαχλές αντιδράσεις των 23χρονων, κατά μέσο όρο, «δεσμών» του (3 ταυτόχρονα, κάθε φορά, -σε μια περίπτωση οι δύο ήταν δίδυμες) στις διάφορες εκπλήξεις που τούς επιφυλάσσει ο υπερήλικας ήρωας μιας ολόκληρης γενιάς, ο οποίος έχει την ευτυχία να αντιδρά θετικά στα κελεύσματα του Viagra. Επίσης, στα 84 του, ο Χιου αποδεικνύει με το ριάλιτι ότι κάθε άλλο παρά χαμένα τα έχει (αν και, είναι η αλήθεια, ότι το IQ των καλλίπυγων συντρόφων του, το οποίο είναι το πιο άμεσο μέτρο σύγκρισης, δεν κινείται σε πολύ ανταγωνιστικά επίπεδα).

Τα φώτα της δημοσιότητας, εξ άλλου, πέφτουν και για άλλους λόγους στον Χέφνερ αυτές τις ημέρες. Κατ’ αρχάς λόγω της νέας διαφήμισης της βότκας Stolichnaya, στην οποία πρωταγωνιστεί. Επίσης, στις 30 Ιουλίου βγήκες στις αμερικανικές αίθουσες το ντοκιμαντέρ της βραβευμένης με Όσκαρ (το 1987 για το “Artie Shaw: Time Is All You've Go’") Μπριγκίτε Μπέργκμαν με τίτλο «Χιού Χέφνερ: πλέιμπόι, ακτιβιστής και επαναστάτης». Οι πρώτες κριτικές είναι διθυραμβικές. Η Μπέργκμαν θυμίζει στον κόσμο τις μάχες που έδωσε ο «Χεφ» με την κυβέρνηση, την εκκλησία, τις φεμινιστικές και τόσες άλλες οργανώσεις, και το κάνει μέσα από αναμνήσεις εμβληματικών μορφών της αμερικανικής διανόησης και ποπ κουλτούρας. Γιατί είναι αλήθεια ότι ο Χιού Χέφνερ ανέκαθεν υπήρξε πολλά περισσότερα από την καρικατούρα με τις μεταξωτές πιτζάμες και την πίπα στο στόμα, που περιτριγυρίζεται από μια ομάδα καλλονών με μέγεθος σουτιέν μεγαλύτερο του D. Και, σύμφωνοι, όλα ξεκίνησαν επειδή το Esquire αρνήθηκε να του δίνει 5 δολάρια παραπάνω το μήνα, αλλά ποιος μπορεί να αμφισβητήσει ότι χωρίς την συμβολή του «Χεφ», ούτε κι ο Άλφρεντ Κίνσεϊ (που την ίδια χρονιά με το πρώτο Playboy, το 1953, κυκλοφόρησε το περίφημο βιβλίο του «Σεξουαλική Συμπεριφορά των Γυναικών») δεν θα κατάφερνε να μάς εξηγήσει τόσα πολλά για την σεξουαλικότητά μας;

(Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Κ" την Κυριακή, 1 Αυγούστου 2010)