26 Νοε 2010

Saxophone Colossus (ή "ας κόψουμε τις μαλακίες κι ας μιλήσουμε επιτέλους για μουσική")

Χωρίς περιστροφές: ο Σόνι Ρόλινς είναι ίσως ο σημαντικότερος καλλιτέχνης από όσους έχουν επισκεφθεί την Ελλάδα τα τελευταία είκοσι χρόνια, μαζί με τον Ένιο Μορικόνε - άντε και τους Rolling Stones (οι οποίοι υποκλίθηκαν στην μεγαλοφυΐα του, όταν τον κάλεσαν να παίξει στο Tattoo You).
(Βάζω ως ορόσημο τα 20 χρόνια, μετρώντας από την εμφάνιση του Μάιλς Ντέιβις στον Λυκαβηττό λίγο πριν πεθάνει - αλλά τότε, ο Ντέιβις ήταν πια εντελώς παροπλισμένος, μια σκιά του εαυτού του, όπως ο Ντίζι Γκιλέσπι, όταν ήρθε το 1992, ή μια καρικατούρα, όπως οι Stones τις δύο φορές που ήρθαν στην Αθήνα στο μεσοδιάστημα).
Κι αυτό γιατί δεν έχουμε συχνά την δυνατότητα να ακούμε και να βλέπουμε ζωντανά, με σάρκα και οστά, έναν από τους ανθρώπους που άλλαξαν την μουσική, που διαμόρφωσαν τον τρόπο που ακούμε – και που παραμένουν ακμαίοι και δημιουργικοί στο πέρασμα του χρόνου.
Γιατί, αυτό που λέμε "straight jazz", ο ήχος που περιμένεις να ακούσεις στα τζαζ κλαμπ, αυτό το κλισέ πιάνο-μπάσο-ντραμς-σαξόφωνο, χαλαρός αυτοσχεδιασμός, μπαλάντες, ουίσκια, καπνοί, όλο αυτό διαμορφώθηκε από εκείνον (μεταξύ άλλων) - στην δεκαετία του '50, όταν ο Ρόλινς αυτοσυστηνόταν αυθάδικα ως «κολοσσός του σαξοφώνου» (στο ομώνυμο κλασικό του άλμπουμ, που άνοιγε με ένα εμβληματικό calypso, είδος στο οποίο επιστρέφει μέσα στα χρόνια, αγνοώντας τους κρυόκωλους που δεν καταλαβαίνουν την εμμονή του να προσφέρει στο κοινό μουσική χαρούμενη και "φιλική στον ακροατή") – χαρακτηρισμό που η ιστορία επιβεβαίωσε, χαρίζοντάς του ένα στάτους χωρίς προηγούμενο στην τζαζ. Κάτι που ο ίδιος δεν πήρε ποτέ τοις μετρητοίς. Είναι χαρακτηριστική η περίοδος που εγκατέλειψε την μουσική στο αποκορύφωμα της καριέρας του. Ενώ είχε κερδίσει πρωτοφανή αποδοχή σε πολύ νεαρή ηλικία, ΤΑ ΠΑΡΑΤΑΕΙ, σταματάει τις ηχογραφήσεις και τα λάιβ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣΕΙ, επειδή θεωρεί ότι ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΑ ΚΑΛΟΣ! Πέρασε έτσι δύο χρόνια όπου κάθε μέρα απλώς έκανε εξάσκηση κάτω από την γέφυρα του Μπρούκλιν, για να επιστρέψει ακόμη δριμύτερος και πιο δημιουργικός.
Ετσι και τώρα, στα 80, μετά από πολλές περιόδους απραξίας, έχοντας επιζήσει των ομότιμών του μύθων της τζαζ (του Μονκ, του Μάιλς , του Κολτρέιν, με τον οποίο μονομάχησε στο Tenor Madness), έχοντας επιζήσει της 11ης Σεπτεμβρίου (το σπίτι του ήταν κοντά στο Ground Zero και το τηλεοπτικό συνεργείο που κατέγραφε τον πανικό τον παρουσίασε σαν "γραφικό δυστυχή γέροντα που περιφερόταν σαστισμένος με ένα σαξόφωνο αγκαλιά", αγνοώντας ποιος είναι - πέντε μέρες μετά, έδωσε συναυλία για την μνήμη των θυμάτων και κέρδισε γκράμι για το άλμπουμ που προέκυψε) και κυρίως, έχοντας επιζήσει του θανάτου της γυναίκας του, που ήταν η μάνατζερ και το ηθικό του στήριγμα (το τελευταίο του άλμπουμ λέγεται "Sonny, please" - η φράση που χρησιμοποιούσε για να τον νουθετήσει η Λουσίλ), αντί να πέσει σε κατάθλιψη, όπως άλλοι της ηλικίας του, εκείνος γυρίζει ανά τον κόσμο δίνοντας συναυλίες μανιωδώς (εργασιοθεραπεία; συναίσθηση του επερχόμενου τέλους;) και κάνοντας αυτό που πάντα έκανε καλύτερα από κάθε άλλο σαξοφωνίστα: να μοιράζεται γενναιόδωρα την τέχνη του με τον κόσμο. Την Κυριακή, η περιοδεία εορτασμού των 80ών του γενεθλίων, θα ολοκληρωθεί στην Αθήνα, στο Παλλάς. Ελπίζω να του βγάλουμε κι εμείς μια τούρτα, όπως έγινε στο Τόκιο. Κι ελπίζω να φορά κάτι εξίσου φανταχτερό. (Μέρος αυτού του κειμένου δημοσιεύεται στο Big Fish που θα κυκλοφορήσει την Κυριακή με το "Πρώτο Θέμα" - το υπόλοιπο συμπληρώθηκε με πληροφορίες που έστειλα σε μορφή μηνυμάτων/σεμιναρίου σε μια φίλη στο facebook).

2 σχόλια:

Raggedy Man είπε...

Ο σημαντικότερος καλλιτέχνης που ήρθε ποτέ είναι ο Michael Gira...

Nikos Fotakis είπε...

αν είναι αστείο αυτό, είναι ένα αστείο που δεν το πιάνω.
αν δεν είναι αστείο, σοβαρά, νιώθω οίκτο.