Περί του 75% της Σοφίας Κόπολα

Προς το παρόν αποτελεί μια ψυχαναγκαστική σημείωση στο Moleskine μου: Virgin Suicides. Να το δω κάποια στιγμή. Γράφοντας αυτό το post, συνεπώς, δεν έχω άποψη για το 25% του (μεγάλου μήκους) έργου της Σοφίας Κόπολα. Και το υπόλοιπο 75% το αντιμετωπίζω μάλλον εντελώς διαφορετικά από τον μέσο όρο.

Κάτι στο οποίο πάντως συμφωνώ με όλους σχεδόν είναι η επιδραστικότητά της στη γενιά μας. Η Κόπολα δεν έχει ακόμη κλείσει τα σαράντα κι όμως, με τέσσερις μόνο ταινίες έχει κερδίσει Όσκαρ (πρωτότυπου σεναρίου για το "Χαμένοι στη Μετάφραση"), Χρυσή Σφαίρα (για τον ίδιο λόγο), Χρυσό Λέοντα στη Βενετία (για το φετινό "Somewhere"), ενώ ήταν μόλις η τρίτη γυναίκα στην ιστορία που προτάθηκε για Όσκαρ σκηνοθεσίας (για το "Χαμένοι ση Μετάφραση"). Ελάχιστη σημασία δίνω στα βραβεία, ως μεμονωμένους δείκτες αξίας μίας ταινίας -ειδικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες-, αλλά όταν στο ράφι σου αρχίζουν και μαζεύονται πολλά αγαλματάκια, αυτό δεν μπορεί παρά να δείχνει κάτι. Στην περίπτωση της Κόπολα δείχνει ότι καταφέρνει να παλμογραφήσει τις εμμονές και τις ψυχώσεις της γενιάς της με κατανοητό τρόπο για τον πολύ κόσμο, χωρίς να χάνει την καλλιτεχνική της ματιά. Δεν λέω ότι είναι η σπουδαιότερη νέα σκηνοθέτις, ο Γουές Άντερσον για παράδειγμα κάνει κάτι παρόμοιο πολύ πιο ευρηματικά και εμβληματικά, λέω απλά ότι αν ένα βράδυ τύχει να βρεθούν μαζί μας -ας πούμε στο 7Jokers- δέκα σκηνοθέτες του Χόλιγουντ, το πιο πιθανό είναι ότι εγώ κι εσύ με την Κόπολα θα πιάσουμε κουβέντα, θα πούμε για τις αγαπημένες μας μουσικές, για τα γκομενικά μας, για το αν τελικά ψηφίσαμε στις δημοτικές και θα ρίξουμε κι ένα χορό αν παίξει κάτι σε γκροτέσκα ντίσκο.

Η σκηνοθεσία και τα σενάρια που γράφει η Σοφία Κόπολα είναι προσιτά στη γενιά μας. Απαλλαγμένα από περιττά παραφερνάλια, με διάθεση να παρουσιάσουν σινεμά όχι που εντυπωσιάζει, αλλά που θα κτυπήσει μια ευαίσθητη χορδή μέσα σου, λακωνικά στημένα αποκλειστικά γύρω από το θέμα που την απασχολεί. Αυτό, όμως, που συνήθως αποθεώνεται από τους κριτικούς, δεν είναι κάτι που με συναρπάζει ιδιαίτερα. Το "Somewhere", για παράδειγμα, θα μπορούσε να λήγει στο πρώτο δεκάλεπτο. Ή μάλλον, να πάρει τα πέντε πρώτα και τα πέντε τελευταία του λεπτά και να τα κάνει ένα μίνι, έξυπνο, "διεγερτικό" ταινιάκι, πρελούδιο για μια "κανονική" ταινία. Για την ταινία που θα είχες πάει όντως να δεις στην αίθουσα. Πώς το "Darjeeling Limited" είχε το "Hotel Chevalier"; Ε, κάπως έτσι.

Δεν είναι τυχαίο που θεωρώ υπερτιμημένο το "Χαμένοι στη Μετάφραση" (προσοχή: όχι κακή ταινία, απλά υπερτιμημένη, πολύ πιο συζητημένη απ' όσο της άξιζε, πολύ hype για το τόσο δα), ούτε ότι η αγαπημένη ταινία μου από το 75% της είναι η "Μαρία Αντουανέτα". Και φαντάζομαι ότι θα λατρέψω και το "Virgin Suicides". Γιατί σε ένα σενάριο που βασίζεται πάνω σε ένα εξαιρετικό βιβλίο, ή σε μια ταινία που μιλάει για μια ιστορική περσόνα, της οποίας τα έργα και τις ημέρες πάνω κάτω τα ξέρεις, η δόμηση της σοφιοκοπολικής ατμόσφαιρας έχει κάθε δικαίωμα να περνάει στο πρώτο πλάνο. Στο "Χαμένοι στη Μετάφραση", όμως, και στο "Somewhere", όταν το έχεις πιάσει από την πρώτη στιγμή ότι τώρα θα δεις μια ταινία που θα μιλάει για τη μοναξιά, τελικά περνάς την υπόλοιπη μιάμιση ώρα ευχόμενος να συμβεί κάτι. Και κάπου αρχίζεις να βαριέσαι την ηλιοθεραπεία στην πισίνα του Chateau Marmont.

Είχα γράψει κάποτε εδώ, ότι "η σκηνοθεσία της Κόπολα είναι σαν τις μνήμες που σου έρχονται μια στο τόσο απ' τα καλλίτερα πάρτι σου. Τα όμορφα κορίτσια, τα μαυρισμένα αγόρια, τα έντονα χρώματα στα ρούχα τους, ο πράσινος καμβάς του γκαζόν: τη Σοφία θα ήθελες να το σκηνοθετήσει, αν κάποτε έκανες το σεπτεμβριανό σου πάρτι ταινία...". Το κακό είναι ότι όσο περνάει ο καιρός, φαίνεται ότι τελικά δεν είναι κάτι παραπάνω από μια σκηνοθέτις για πάρτυ. Kαι στα πάρτυ συνήθως περνάς καλά, όσο περισσότερο πίνεις.

|Το κείμενο γράφτηκε με Kings of Leon και "Come Around Sundown" στα ηχεία|

UPDATE:

Όπως το περίμενα. Εξαιρετικά καθυστερημένα είδα και το "Virgin Suicides" και είναι, φυσικά, η καλλίτερη ταινία της. Ατμόσφαιρα απόλαυσης παραδείσου πολλή ώρα πριν οι παρθένες οδεύσουν προς αυτόν -σε κάτι τέτοια η Κόπολα είναι τελικά μανούλα.