Countdown to 007: (026) Τζέημς Μποντ, Πράκτωρ 007 σε Παγίδα

Καθ' όλη τη διάρκεια του "From Russia With Love" ("Απ' τη Ρωσία με Αγάπη", το ξέρουμε κι εμείς εδώ, άσχετα αν το 1963 παίχτηκε στα αθηναϊκά σινεμά ως "Πράκτωρ 007 σε Παγίδα") ο Σον Κόνερι ως 007, ο Πέδρο Αρμεντάριθ ως Καρίμ Μπέι και ο Ρόμπερτ Σόου ως Ντόνοβαν Γκραντ, φορούν pochette τσακισμένη με τον "presidential" τρόπο. Μόνο. Και λευκή, πάντα λευκή. Έτσι φορούσε την pochette του ο Πράκτωρ 007 και στο "Dr. No", έτσι την φορούν και οι Μ και Q φυσικά (εδώ η πρώτη, πολύ σύντομη εμφάνιση του δεύτερου, πριν γίνει ο cult ημίθεος της σειράς). Μόνο ο Ρώσος πράκτορας Μπεντζ προτιμά μια μάλλινη μαύρη και ίσως γι' αυτό ο Τζέημς Μποντ του βουλώνει μ' αυτήν το στόμα, κάνοντας ένα υποτιμητικό σχόλιο για τον ράφτη του. Το "presidential" είναι το ευκολότερο και το επισημότερο δίπλωμα του μαντηλιού τσέπης, μια κλασσική λύση για τον gentleman που βιάζεται, αλλά δεν θέλει να παραμελήσει το ντύσιμό του και η συνηθέστερη επιλογή που κάνει ο τεμπέλης εαυτός μου -παρ' ότι λατρεύω το "puff" και το "ανάποδο puff". Βγαίνει από το τσεπάκι του σακακιού μόνο για να θωπεύσει αιθέριες υπάρξεις: να της σκουπίσει ένα δάκρυ, να καλύψει τα σημάδια ενός ατυχήματος (ένα γρατζούνισμα ίσως ή ο ιδρώτας στο κούτελο από κάποια αγχώδη κατάσταση), να χρησιμεύσει ιπποτικά ως η ασπίδα της απέναντι στα μικρόβια που μπορεί να κρύβει ένα κουτάκι μπίρας, όταν δεν υπάρχει κάτι άλλο να βοηθήσει. Αλλά το να έχεις φτάσει να ανοίγεις κουτάκια μπίρας με μια αιθέρια ύπαρξη, φορώντας ακόμη το κοστούμι σου, είναι μια εντελώς άσχετη υπόθεση με το παρόν post...

Πίσω στον Τζέημς Μποντ τώρα. Η πιο παράξενη σκηνή του "From Russia With Love" είναι όταν ο Σον Κόνερι τραβά τη λευκή pochette του απ' το τσεπάκι, όχι για να χαϊδέψει με το μετάξι της την Τατιάνα Ρομάνοβα, αλλά για να σκουπίσει τα δάκτυλά του μετά από ένα δείπνο με τα χέρια σε έναν τσιγγάνικο καταυλισμό. Αλλά είπαμε: η ταινία γυρίστηκε το 1963. Όταν οι playboys αυτού του κόσμου ακόμη έρχονταν στα χέρια για την τιμή μιας δούκισσας, έτρεχαν σε αγώνες Formula 1 μετά από απίθανα ξενύκτια στα καζίνο και διατηρούσαν ακόμη για το αγαπημένο τους αξεσουάρ τον χρηστικό του ρόλο: να τους καθαρίζει τα χέρια. Ο Πορφίριο Ρουμπιρόζα θα ήταν περήφανος για την διαγωγή του 007 καθ' όλη την διάρκεια της ταινίας... Ακόμη και στις σκηνές γυναικείας ανασφάλειας, όπου η Ρωσίδα πράκτορας αναρωτιέται αν είναι αρκετά ποθητή, αν τα κορίτσια στη Δύση είναι πολύ πιο όμορφα από εκείνην ή αν μπορεί να φορέσει λευκό αραχνοΰφαντο φόρεμα στο Πικαντίλι, ο Μποντ παραμένει ατάραχος και αγαπουλίνος, αντί να την διαολοστείλει. Και το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι μετά από τις δύο πρώτες ταινίες ο δείκτης σεξ έχει παραμείνει στο 4: Στο "From Russia With Love" το ξανακάνει με την Σύλβια Τρεντς του "Dr. No" και μετά σχεδόν... παντρεύεται την Ρομάνοβα - την πανέμορφη, αναπληρωματική "Μις Κόσμος 1960" Ντανιέλα Μπιάνκι. Μονογαμία άνευ λόγου... Τρεις στην πρώτη ταινία, μόνο μία στην δεύτερη. Τζίφος. Τουλάχιστον η Μπιάνκι εμφανίζεται γυμνή -όχι σαν την Ούρσουλα Άντρες που φορούσε μπεζ μαγιό- και καλύπτεται πίσω από μια κουρτίνα μόνο, αλλά το εκπαιδευμένο μάτι και το καλό DVD player δεν ξεγελιούνται.

Οι γαμάτοι χαρακτήρες της ταινίας είναι βέβαια οι κακοί. Την δεκαετία του '60 για τους Δυτικούς η Ρωσία ήταν κορυφή μόνο στους σκακιστές και στους κατασκόπους και ο Κρόνκστιν υπηρετεί με επιτυχία και τους δύο ρόλους. Η Ρόζα Κλεμπ (Λευκορωσίδα;) πασχίζει μέχρι την τελευταία στιγμή να φάει τον Μποντ, αλλά στην περίφημη σκηνή της Βενετίας, ο έρωτας της Τατιάνας Ρομάνοβα για τον Άγγλο εραστή της υπερισχύει του έρωτα για την πατρίδα (και των λεσβιακών υπονοούμενων της Κλεμπ) και καθαρίζει την εντολέα της (άρα χαλάλι η μονογαμία). Ο Θεός, βέβαια, δεν είναι άλλος από τον Ερνστ Σταύρο Μπλόφελντ. Αφού ο Δρ. Νο ήταν τόσο loser ώστε να αφήσει τον Μποντ σε ένα κελί με ολόκληρη έξοδο διαφυγής, στην δεύτερη ταινία επιστρατεύεται ο ίδιος ο "εγκέφαλος" της οργάνωσης SPECTRE. Τον οποίον δεν βλέπουμε πουθενά! Μόνο τα χέρια του που χαϊδεύουν τη περσική γάτα του και το όνομά του στους τίτλους τέλους με ένα ? δίπλα για τον ηθοποιό που θα τον υποδυθεί στη συνέχεια. Τι υπέροχο κλείσιμο ματιού στους Bond fans ακόμη και σήμερα, 45 χρόνια μετά...

Η ταινία, γενικά, απέχει παρασάγγας από την προηγούμενη. Η παραγωγή είναι εξαιρετική, με γυρίσματα σε Κωνσταντινούπολη και Βενετία, το σενάριο είναι έξυπνο, οι ερμηνείες ικανοποιητικές, το τραγούδι υπέροχο (αλλά γι' αυτό θα μιλήσει ο Αρκάντιν), το gadgetάκι χρήσιμο και πολύπλοκο (μια βαλίτσα - υπερόπλο, σε μια εποχή που οι τρομοέλεγχοι στα αεροδρόμια ήταν άγνωστη έννοια). Προσωπικά, την κατατάσσω στις κορυφαίες της σειράς κυρίως λόγω της ατμόσφαιράς της. Στις αρχές της δεκαετίας του '60, με τον Ψυχρό Πόλεμο να οδηγεί τις δύο πλευρές σε ακραίες και εντελώς γελοίες πρακτικές -αν τις ξαναδει κανείς σχεδόν μισό αιώνα μετά- η Κωνσταντινούπολη ήταν το meeting point κατασκόπων και πρακτόρων που λειτουργούσαν με τον παράξενο, μεθυστικό τρόπο της πιο όμορφης -ίσως- ευρωπαϊκής πόλης. Κατασκοπεία με την ιδιοσυγκρασία της Ιστανμπούλ, σε μια περίοδο που πήγαινες από το αεροδρόμιο στο Σουλταναχμέτ σε είκοσι λεπτά (σήμερα η εφιαλτική κίνηση το κάνει αδύνατο), πανέμορφες γυναίκες κι ένας "βοηθός 007" με προσωπικότητα και μπρίο (ο Καρίμ Μπέι): δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι καλλίτερο.

Κρίμα που δεν λείπουν οι συνήθεις χαζοβιόλικες σκηνές υπερβολής: Ένα training camp με φλογοβόλα, ξιφομάχους, καρατέγκα, όλα μαζί σε λίγα τετραγωνικά, με όψιμους "Μποντοκτόνους" να ιδρώνουν εκπαιδευόμενοι, η κλασσική ατάκα "Λονδίνο το αεροπλάνο σου προσγειώθηκε", με το που ο Μποντ φτάνει στην Πόλη (το ίδιο έγινε και στο "Dr. No" με το Κίνγκστον) -λες και δεν είχαν άλλο τρόπο να μας πούν πού μετατίθεται η δράση μετά το αρχηγείο του Μ- και το θρυλικό περισκόπιο υποβρυχίου που καταλήγει μέσα στο ρωσικό προξενείο από τα σπλάχνα του ιουστινιάνιου συστήματος αποχέτευσης! Προξενείο, έγραψα, και κλείνω με το εξής: μια φωτογραφία του Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου στο διάστημα (το 1961) κοσμεί το ρωσικό προξενείο της Ιστανμπούλ στην ταινία, σηματοδοτώντας με τον πιο εύστοχο τρόπο το σε ποια εποχή αναφέρεται η ταινία. Η υπόθεση; Η SPECTRE του Μπλόφελντ μηχανεύεται τον τρόπο να μπερδέψει τους δύο πόλους του Ψυχρού Πολέμου, ώστε να βουτήξει από τους Ρώσους μια μηχανή αποκωδικοποίησης που θυμίζει το Enigma των γερμανικών U-Boats στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

---

Να λύσω μία παρεξήγηση: Ο Αθήναιος αντέδρασε άμεσα στην ανάρτηση της νέας μας ενότητας, αφιερώνοντας ένα post στον Ντάνιελ Κρεγκ και κράζοντάς με που παίρνω τον 007 στα σοβαρά. Τα σχόλιά μου εκεί ίσως παρεξηγήθηκαν... Θεωρώ τον Κρεγκ κορυφαίο ηθοποιό. Τον κορυφαίο που έχει παίξει ποτέ το ρόλο του Μποντ. Τον θεωρώ και απολύτως ταιριαστό με τον εν λόγω ρόλο. Απλά γελάω με το γεγονός ότι, ενώ μια ολόκληρη βιομηχανία έχει στηθεί μισό αιώνα τώρα γύρω από το στυλ του 007, γκόμενες όπως η Βίβιαν συγκλονίζονται από την πιο γελοία σκηνή σε ταινία Τζέημς Μποντ: τη στιγμή που ο Κρεγκ βγαίνει από τη θάλασσα φορώντας ένα κολλητό μαγιό σορτσάκι, ακριβώς όπως αναδύονται όλοι οι Πολωνοί γυψοσανιδάδες και οι Αλβανοί μπετατζήδες κάθε μέρα του καλοκαιριού από την πλαζ μπροστά στο δάσος του Σχοινιά. Και, ναι, παίρνω τις ταινίες του 007 στα σοβαρά! Ταυτίζομαι και ξεπατικώνω κόλπα. Αλλά μην το πείτε στη Μοσάντ...

update (post μέσα στο post - από τον mr. Arkadin):

Εδώ πια, τα πράγματα αρχίζουν, σιγά-σιγά, να μπαίνουν στη θέση τους. Ο Τζον Μπάρι έχει μόνος του την ευθύνη του soundtrack και παίζει μπάλα με το θέμα του Τζέιμς Μποντ, το οποίο ενορχηστρώνει σε διάφορες σκηνές με διάφορους τρόπους, χρησιμοποιώντας τα πιο cool όργανα της εποχής, με αποκορύφωμα τα μπόνγκος! Το ότι η ταινία εξελίσσεται εν μέρει στην Ισταμπούλ, του επέτρεψε να γράψει κι ένα κομμάτι για τον Κεράτιο Κόλπο, το οποίο πήρε αργότερα ο Κάουντ Μπέιζι και του έδωσε και κατάλαβε. Αλλά δεν είναι αυτό το σημαντικό. Το σημαντικό είναι ότι από αυτήν την ταινία ξεκινά η μεγάλη παράδοση της σειράς με αυτά τα τραγούδια που ισορροπουν ανάμεσα στο μελόδραμα και το έπος - και ξεκινά με τον καλύτερο τρόπο: με τον παραγνωρισμένο Βρετανό crooner Ματ Μονρό, να τραγουδά μελιστάλαχτα ένα από τα ομορφότερα τραγούδια που έχουν γραφτεί ποτέ για ταινία και που έχουν γνωρίσει δεκάδες διασκευές, είτε από γνωστές ορχήστρες, είτε από άγνωστες, ή ακόμη και από τα τμήματα μεταγλωττίσεων των κατά τόπους διανομέων της ταινίας στην Ευρώπη. Το τραγούδι, βέβαια, δεν ακούγεται στους τίτλους, αλλά σε μια ρομαντική σκηνή, μέσα από ένα ραδιόφωνο, κάτι που βρίσκω πολύ αστείο...