Έχω δει το "Inception" (από 'δω και πέρα "Ινσέψιο") στη Αβάνα εδώ κι ένα δεκαήμερο, πάνω από μία εβδομάδα πριν βγει στα multiplex. Ναι, το ξέρω, τέτοιες ταινίες δεν τις βλέπεις στο θερινό με χαμηλά τον ήχο, κ.λπ, κ.λπ. Ε, λοιπόν, μαλακίες. Τέτοιες ταινίες τις βλέπεις παντού. Στο θερινό, στο χειμερινό, στο εαρινό και στο φθινοπωρινό, με ήχο ή χωρίς, με ποπ κορν ή με ένα Talisker Distiller's Choice αγκαλιά, με όλο τον κόσμο γραμμένο στ' αρχίδια σου. Το γιατί ενθουσιάστηκα τόσο θα το διαβάσεις στο "post μέσα στο post", κάτω κάτω. Πλάκα πλάκα, αν δεν έχεις δει την ταινία, πήγαινε εκεί κατ' ευθείαν, γιατί το κείμενο που ακολουθεί είναι γεμάτο spoilers.
Έχω δει, λοιπόν, την ταινία εδώ και δέκα μέρες, εκσταστιάστηκα, αλλά δεν έγραψα κάτι στο blog. Γιατί; Γιατί περίμενα να την δουν και οι υπόλοιποι και να αλιεύσω τις πρώτες αντιδράσεις. Και ήταν αυτό ακριβώς που περίμενα. Οι μισοί, μαγεμένοι, ακριβώς όπως κι εγώ. Οι άλλοι μισοί να το κράζουν. Για τους λόγους ακριβώς που περίμενα να το κράξουν. Σε αυτούς θέλω να απευθυνθώ σήμερα. Και σε όσους δεν το έχουν δει ακόμη -ξέρω ότι έχεις φτάσει ως εδώ, αν και σου είπα να πας κατ΄ευθείαν στο "post μέσα στο post", αλλά είσαι γαϊδουροκέφαλος και δεν γουστάρεις συμβουλές- θα δώσω ένα tip. Αυτό του τίτλου: Το "Ινσέψιο" δεν είναι για χαζούς, κομπλεξικούς και υπερκουλτουροειδείς. Τρία είναι τα επίπεδα των αρνητών, όπως τρία είναι και τα επίπεδα ονείρου (συν ένα, μπόνους, αν είσαι μάγκας enough σαν τον ΝτιΚάπριο) στην ταινία. Πάμε να δούμε ποιοι είναι αυτοί οι κύριοι.
Α' ομάδα αρνητών: Οι βλάκες
Δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε πολύ με αυτήν την κατηγορία. Διακρίνεται από ατάκες του τύπου: "Μα ποιος ήταν τελικά ο γέρος;", "Τώρα πώς γέμισε κτήρια ο ουρανός;" ή "Καλά αυτός δεν πέθανε;". Ντύνεται συνήθως με ψηλοτάκουνα (αν μιλάμε για multiplex) ή πλατφόρμες (στους θερινούς), αποκλειστικά με κοντή φούστα που τονίζει τα οπίσθια και φέρει μαλλί χρώματος ξανθού, κατά προτίμηση από το Pantone 548 EC έως το 461 EC. Η παραλλαγή της σε κάπρι παντελόνι, κολλητό φανελάκι του παππού και στρατιωτικό κούρεμα συνήθως δεν συναντάται στις αίθουσες που παίζουν το "Ινσέψιο", γιατί έχει πάει παραδίπλα να δει τον Σταλόνε και τους λοιπούς Αναλώσιμους (no offense Σλάι, είδα την ταινία σου χθες και γαμούσε κι έδερνε). Στους βλάκες προτείνω να διαβάζουν πρώτα κανα "Αθηνόραμα" πριν διαλέξουν ταινία και να συνεχίζουν να πηγαίνουν στα ελληνικά με την Ζέτα Μακρυπούλια και την Σμαράγδα Καρύδη, αλλά και σε όλες τις ρομαντικές κομεντί με τον Κάμερον Ντίαζ, όπως έκαναν και πριν. Σόρι γκάις εντ γκερλζ, το "Ινσέψιο" δεν είναι για όλους. Επίσης, οι υπόλοιποι το προφέρουν σωστά και όχι "Ινσέψιο".
Β' ομάδα αρνητών: Οι κομπλεξικοίΕδώ οι απορίες πλησιάζουν λίγο εκείνες της ομάδας πιο πάνω, αλλά είναι αλήθεια ότι στην συγκεκριμένη κατηγορία μπορούμε να αναγνωρίσουμε το ελαφρυντικό του κόμπλεξ και να μην τους κατατάξουμε στους βλάκες -του κόμπλεξ ότι "το σινεμά είναι διασκέδαση και μη με πρήζετε με τα ψαγμένα έργα που πρέπει να ασχοληθώ λίγο παραπάνω μαζί τους". Εδώ ανήκουν επίσης όλοι αυτοί που γουστάρουν να έχουν πάντα την ακριβώς αντίθετη άποψη με τους πολλούς, αυτοί, δηλαδή, που όταν είδαν ότι στο IMDB το "Ινσέψιο" έπιασε πάνω από 9 στα 10 αποφάσισαν αυτόχρημα ότι η ταινία είναι μαλακία ολκής.
Συνήθης απορία τους είναι το "Τι σκατά είναι αυτές οι προβολές;", στην αρχή, που μετά μετατρέπεται σε αφορισμό του τύπου "Α, καλά, δεν πηδάτε στο όνειρο κανενός άλλου να το λύσετε το προβληματάκι σας;". Οι κομπλεξικοί αρνούνται να παρακολουθήσουν οποιαδήποτε ταινία περιέχει έστω κι ένα επίπεδο πίσω από το πρώτο και η αγαπημένη τους πιπίλα είναι το "αν είναι καλή ταινία, θα πρέπει να με κερδίσει να την προσέξω". Πήγαν στο σινεμά χωρίς να θέλουν να μπουν στην διαδικασία να αφοσιωθούν για δυόμισι ώρες στο εργάκι, κάποιοι πήγαν απλά για να έχουν να κράζουν μετά, στο ποτό, στην Pantone με τις πλατφόρμες (που λέγαμε παραπάνω) που κατάφεραν να βγάλουν έξω μετά από εβδομάδες πολιορκίας, άλλοι γιατί είχαν εξαντληθεί τα εισιτήρια για τους "Αναλώσιμους". Βγήκαν από την αίθουσα 150 λεπτά μετά έχοντας καταλάβει μόνο τα βασικά, όχι γιατί η ταινία δεν είναι απλή, αλλά γιατί ακόμη και το απλό τούς φαίνεται σύνθετο αν "δεν προσπαθήσει να τους κερδίσει".
Αγαπητοί κομπλεξικοί, για να δείτε ότι δεν ήταν και τίποτε φοβερό στην σύλληψή του αυτό που είδατε ώστε να πρέπει να σπαταλήσετε την πολύτιμη φαιά ουσία σας, ορίστε μερικά tips για το "Ινσέψιο" που τόσο σας κούρασε:
- Οι λαβύρινθοι και τα αρχιτεκτονικά παράδοξα είναι κόλπα της ομάδας του Κομπ ώστε να κρύβεται και να κερδίζει χρόνο από τις προβολές του υποσυνείδητου εκείνου που ονειρεύεται, που τους κυνηγούν. Δεν είναι μόνο "εξυπνάδες του Νόλαν για να εντυπωσιάσει εύκολα με εφέ".
- Η γαμημένη η σβούρα, πριν τον Κομπ, ανήκε στην Μωλ. Δύο φορές μέσα στην ταινία δεν την βλέπουμε να πέφτει όταν ολοκληρώνει το σβούρισμά της. Η μία είναι στο τέλος, ναι, για να μας αφήσει την αίσθηση ότι όλο αυτό είναι ένα όνειρο. Η άλλη είναι πριν τη μέση, στην Μομπάσα, όταν ο Κομπ προσπαθεί να ξυπνήσει από το όνειρο και η σβούρα του πέφτει στο μπάνιο. Του πέφτει... Αν δεν καταλάβατε γιατί είναι σημαντικό να σταματήσει η σβούρα από μόνη της, αφήστε το, παραείστε κομπλεξικοί.
- Ναι, πιθανότατα όλα αυτά ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΜΜΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΞΗΓΗΣΗ (πράγμα για το οποίο δεν είμαι και πολύ σίγουρος), αλλά από την στιγμή που έχουν την πλήρη εξήγηση του σεναριογράφου, τι σκατά σας νοιάζει; Θρίλερ φαντασίας πήγατε να δείτε, όχι ντοκιμαντέρ του BBC.
- Γιατί τόσο κόλλημα με το ότι "μα καλά έφαγε 10 χρόνια από τη ζωή του ο Νόλαν για να γράψει ΑΥΤΟ;". Όχι ρε ζώα. Έκανε πέντε ακόμη ταινιάρες ο Νόλαν αυτά τα δέκα χρόνια. Προφανώς στα διαλείμματα καθόταν κι έγραφε λίγο σεναράκι και σκεπτόταν και πώς θα γυρίσει το "Ινσέψιο" που -πώς να το κάνουμε- δεν είναι και τόσο απλό όσο το "Insomnia" ή το "Memento" στην παραγωγή του. Γκέγκε;
Για την υποκατηγορία κομπλεξικών που δεν έχει πρόβλημα με τα παραπάνω, αλλά επιμένει ότι όλο αυτό ήταν κάπως δύσκολο στην κατανόησή του (πώς π.χ. ο Φίσερ πέθανε στο τρίτο επίπεδο, αλλά μετά έγινε καλά, επειδή τον έσπρωξαν στο κενό στο επίπεδο της λήθης; Ή πώς τελικά πέφτεις στη λήθη; και Γιατί δεν πρέπει να σε σκοτώσουν αν έχεις πάρει τόσο βαρύ ναρκωτικό ώστε να φτάσεις ως εκεί;), χαλαρώστε παιδιά, είναι μια γαμημένη ταινία, που θα έβγαινε πεντάωρη, αν προσπαθούσε να τα εξηγήσει όλα υπεραναλυτικά. Όλο αυτό το σκηνικό των ονείρων είναι το φόντο για να στήσει ο Νόλαν μια εξαιρετική περιπέτεια. (Και επίσης, πραγματικά όλα έχουν την εξήγησή τους. π.χ. ο Φίσερ πεθαίνει κι έχει πέσει λιπόθυμος -δεν έχει ήδη πεθάνει- αλλά το ηλεκτροσόκ δεν θα τον επαναφέρει τόσο γρήγορα στη ζωή, όσο χρειάζεται για να προλάβουν να βγουν από το όνειρο, αν δεν πάει κάποιος ένα επίπεδο κάτω στο υποσυνείδητό του, να τον ξυπνήσει από εκεί).
Σ' αυτήν, την β' ομάδα των αρνητών του "Ινσέψιο", ανήκουν δυστυχώς οι περισσότεροι, αλλά και αυτοί που έχουν την μεγαλύτερη επιρροή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο καλός συνήθως συνάδελφος Άλκης Γαλδαλάς, που
με αυτό το κείμενό του στο protagon.gr με προκαλεί να τον κατατάξω ακόμη πιο ψηλά, στην α' ομάδα αρνητών, τους βλάκες. Μερικές από τις ατάκες του, δείχνουν το μέγεθος της καταστροφής που η μπεμπελάκ προκαλεί στον ανθρώπινο εγκέφαλο:
- "Υπάρχει βαλιτσάκι που ποτέ δεν βλέπουμε καλά το περιεχόμενό του και δεν μαθαίνουμε λεπτομέρειες για τη λειτουργία του": Δηλαδή τι άλλο πρέπει να δούμε από το βαλιτσάκι με τα σωληνάκια και το υπνωτικό για να καταλάβουμε τη λειτουργία του; Οι ήρωες μάς εξηγούν ότι ενώνει πολύ κόσμο μέσα στο ίδιο όνειρο. Γιατί πρέπει ΣΩΝΕΙ ΚΑΙ ΚΑΛΑ να μας δώσουν και το manual λειτουργίας του, για να πειστούμε ότι κάνει ακριβώς αυτό; Ταινία φαντασίας βλέπουμε ρε γαμώτο. Αν θέλουν να μας ενώσουν όλους μέσα σε ένα όνειρο, στο στομάχι ενός κουνελιού ή στον αστερισμό της Ανδρομέδας, μπορούν να το κάνουν!
- "Όμως δεν του έφθανε αυτό του κ. Νόλαν. Ίσως για να δημιουργήσει εντυπωσιακές εικόνες, ίσως γιατί πραγματικά σε κάποια όνειρα βλέπουμε να μην ισχύει ο νόμος της βαρύτητας και εύκολα πετάμε, στο δεύτερο από τα τρία επίπεδα όρισε ότι έχουμε έλλειψη βαρύτητας ενώ στο επόμενο όχι, και την αιτία γι αυτό νομίζω πως δεν την εξηγεί ικανοποιητικά": Μη ικανοποιητική, λοιπόν, η εξήγηση του ότι το περιβάλλον του β' επιπέδου ορίζεται άμεσα από το α' και ότι από την στιγμή που στο α' χάνεται η βαρύτητα γιατί το φορτηγάκι είναι στον αέρα, στο β' που κινείται σε πολύ πιο αργό χρόνο, οι ήρωες τη βλέπουν αστροναύτες. Το γ' κινείται σε εντελώς άλλο χρόνο και δεν ορίζεται άμεσα από το α'. Όσο πιο βαθιά πας, τόσο λιγότερο σε επηρεάζει το τι συμβαίνει στην επιφάνεια. Γι' αυτό και ο Σάιτο δεν είναι τόσο άρρωστος στο β' ή το γ' επίπεδο, όσο στο α'. Αλλά οι κομπλεξικοί θέλουν το "πετάω στο όνειρό" μου και το γιατί ο Γιαπωνέζος γίνεται καλά όσο περισσότερο ονειρεύεται να μας το εξηγήσει επιστημονικά ο Κρίστοφερ Νόλαν. Γιατί αυτή είναι η δουλειά του, άλλωστε...
- "Χαρακτηριστικό πάντως του αδιεξόδου κατά τη γνώμη μου του σεναρίου (κάτι ανάλογο δηλαδή με το Lost) είναι ότι στην τελευταία σκηνή έχουμε τη σβούρα που περιστρέφεται και πριν καταλάβουμε αν θα πέσει ή όχι, αν ονειρευόμαστε δηλαδή ή όχι, τελειώνει η ταινία": Η κορυφαία στιγμή της ταινίας δεν είναι ευρηματική έμπνευση του σκηνοθέτη / σεναριογράφου, αλλά δείγμα αδιεξόδου του. Και λέω ευρηματική, γιατί η πιθανότητα όλο αυτό να είναι έτσι κι αλλιώς ένα όνειρο, υπάρχει καθ' όλη τη διάρκεια της ταινίας (πάρε ένα παράδειγμα: ΟΚ ο Κομπ δεν μπορεί να πάει στις ΗΠΑ να δει τα παιδιά, αλλά ο Μάικλ Κέιν - μπαμπάς του δεν μπορεί να του τα φέρει στην Ευρώπη ή την Ασία; Όχι; Μπορεί, φυσικά, αλλά όλο αυτό το ότι πρέπει να πάει αυτός να τα δει, είναι ένας περιορισμός που θέτει το όνειρό του -ή το όνειρο της Μωλ...)
- "Οι ηθοποιοί δεν διεκδικούν ‘Οσκαρ για την απόδοσή τους (παρόλο που θα είναι υποψήφιοι) αλλά οι σκηνές είναι και παραπάνω από ό,τι χρειάζεται εντυπωσιακές ενώ ο θεατής πρέπει να είναι σε εγρήγορση και τα 148 λεπτά.": Ναι, είναι αλήθεια ότι όλοι τους, παρά τα τρανταχτά τους ονόματα, δεν διεκδικούν δάφνες ερμηνείας. Γι' αυτό και ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ και υποψήφιοι στα Όσκαρ. Γιατί αυτή δεν είναι μια ταινία ερμηνειών, όπως δεν ήταν το "Matrix", με το οποίο μόνο μπορεί να συγκριθεί. Δεν έχει κανένα σκοπό ο Νόλαν να εμβαθύνει στους χαρακτήρες, γιατί έχει ήδη τόσα να πει με τα ονειροταξίδια, που η εμπλοκή στις εμμονές και τον χαρακτήρα του καθένα από τους ήρωες θα ήταν χάσιμο χρόνου. Ή θα έκανε μια πολύ καλή σειρά 6 κύκλων των 24 επεισοδίων. Το "Ινσέψιο" όμως είναι ταινία. Και είναι μια ταινία σεναρίου, σκηνοθεσίας, σκηνικών και φωτογραφίας. Και δεν μπορώ να λυπηθώ που δεν θα πάρει Όσκαρ ο ΝτιΚάπριο ή ο Γουατανάμπε, σόρι. Αρκεί που θα το πάρει ο Νόλαν.
Γ' ομάδα αρνητών: Οι υπερκουλτουριάρηδες
Εδώ ανήκει και το από εκεί μισό ετούτου του μπλογκ, ο Mr. Arkadin, του οποίου την αντεπίθεση περιμένω τώρα. Αυτή η ομάδα έχει δει κάθε ταινία, έχει διαβάσει κάθε βιβλίο και έχει χαζέψει κάθε κόμικ που πραγματεύεται παρόμοια θέματα και ξέρει ότι ο Νόλαν δεν κατάφερε να αλλάξει την ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου με το "Ινσέψιο", γιατί "τίποτε από όσα λέει δεν είναι καινούργιο" ή γιατί "ο Τάδε Τάδερμαν στην cult ταινία του Στη Δείνα Δίνη της Δεινότητας που είχε προβληθεί μια φορά στο φεστιβάλ ανεξάρτητου κινηματογράφου του Γουαϊόμινγκ, τα είχε πει όλα αυτά, πολύ πιο ωραία". Σύμφωνοι. Αφού μισείτε το Χόλιγουντ, γιατί επιμένετε να πηγαίνετε στις ταινίες του; Επίσης, γιατί έπρεπε ο Νόλαν να αλλάξει την ιστορία του κινηματογράφου; Απαγορεύεται να γίνουν εξαιρετικές ταινίες χωρίς να αλλάζουν τη ροή του κινηματογράφου; Να γυρίζονται με τα ήδη υπάρχοντα συστατικά του; Γι' αυτήν την κατηγορία, απαγορεύεται. Όπως π.χ. απαγορεύεται στους Arcade Fire να γράψουν το απίστευτο "The Suburbs" γιατί ξαναχρησιμοποιούν στοιχεία της μουσικής τους όπως μας τα γνώρισαν στα δύο προηγούμενα άλμπουμ τους -αντί να εμπνέονται κάτι καινούργιο...
POST ΜΕΣΑ ΣΤΟ POST: ΓΙΑΤΙ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ ΤΟ "INCEPTION"
- Γιατί είναι μια EΞΑΙΡΕΤΙΚΑ καλογυρισμένη περιπέτεια δράσης, με έξυπνο σενάριο που πραγματεύεται ένα πρωτότυπο θέμα. Ακριβώς, δηλαδή, αυτό που έκανε το "Matrix" πριν μια έντεκα χρόνια. Ναι, το "Inception" είναι το "Matrix" των '10s.
- Γιατί δεν διστάζει να κλείσει το μάτι σε όποιον θεατή έχει την όρεξη να αφοσιωθεί σ' αυτό. Το κάνει με την Αριάδνη (την ηρωίδα που υποδύεται η Έλεν Πέιτζ, μια αρχιτέκτονα που στήνει σκηνικά για όνειρα), τους λαβυρίνθους και τον μίτο της, έναν υπέροχο συμβολισμό που θα μπορούσε να δίνει τίτλο στα μισά από τα συγγράμματα που έχουν γραφτεί για τα όνειρα, το κάνει με τις αναφορές (όπως το "leap of faith", μια απόφαση που πρέπει να παρθεί από τους ήρωες χωρίς να δίνονται αποδείξεις ότι θα έχει θετικά αποτελέσματα -ακριβώς σαν τις αποφάσεις που παίρνουμε στα όνειρα) που προοικονομούνται και επαναλαμβάνονται σε διάφορα σημεία της ταινίας, το κάνει με το εξαιρετικό παράδοξο του να μην μπορεί ο Κομπ να δει τα παιδιά του (ενώ στην ουσία αυτά βρίσκονται μόλις δύο αεροπορικά εισιτήρια μακριά), που είναι και το μοναδικό παράδοξο του σεναρίου και που τελικά εξηγείται στο τέλος, με απλά μαγικό τρόπο.
- Γιατί τεχνικά είναι Α Ψ Ο Γ Ο και σε αφήνει να αφοσιωθείς στο πανέξυπνο σενάριο.
- Γιατί σού μιλάει για κάτι που ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΙΘΑΝΟ να συμβεί στο μέλλον. Και στο λέει από τώρα, πολλά χρόνια πριν συμβεί. Και δεν σου λέει απλά ότι κάποιος θα μπορεί να ταξιδεύει μέσα στα όνειρά σου, αλλά το χρησιμοποιεί όλο αυτό για να πλάσει μια υπέροχη ιστορία.
- Γιατί αυτός ο πούστης ο Νόλαν είναι μεγάλη γάτα τελικά. Chapeau.