Η "πατεντοποίηση" του design και πώς ο δικαστικός θρίαμβος της Apple επί της Samsung θα επηρεάσει κι εμάς

Την είδηση την γνωρίζετε. Είναι περίπου σοκαριστική. Στην διαβόητο δικαστικό πόλεμο της Apple εναντίον της Samsung, η πρώτη κέρδισε την πιο αιματηρή μάχη μέχρι σήμερα. Μιλάμε για το Βατερλό της δεύτερης. 1 δισεκατομμύριο δολάρια θα πρέπει να πληρώσουν οι Κορεάτες στους Αμερικανούς. Κατά καιρούς, και οι δύο πλευρές είχαν καταφέρει να σημειώσουν καίρια πλήγματα η μία στην άλλη, η Samsung κατορθώνοντας να κλείσει τον δρόμο για κάποιο προϊόντα στης Apple στην Ασία –και το αντίστροφο- ή με διάφορες μικροποινές που επέβαλαν δικαστήρια σε κάθε πιθανή γωνιά του κόσμου. Αλλά το 1 δις. δολάρια (που, λογικά, θα γίνουν πολύ λιγότερα μετά την εκδίκαση της έφεσης, αλλά το εφέ παραμένει…) είναι απλά τεράστιο ποσό. Τεράστιο.

Κι ακόμη πιο τεράστια είναι η απορία: Γιατί; Γιατί η Samsung αντέγραψε κάποια στοιχεία από το design της Apple. Σύμφωνοι, τα smartphones της κορεατικής εταιρείας δεν ήταν το ίδιο όμορφα πριν βγει το iPhone. Και, επίσης σύμφωνοι, στην περίπτωση του iPhone, το design είναι κάτι παραπάνω από ομορφιά. Το ένα και μοναδικό πλήκτρο και η οθόνη αφής με τις συρτές κινήσεις των δακτύλων είναι εγγενή στοιχεία του λόγου της πρωτοκαθεδρίας της δημιουργίας του Steve Jobs στην αγορά. Θα ήταν πολύ ισοπεδωτικό για κάποιον να γράψει ότι η Samsung απλά έκανε πιο πρακτικό το iPhone και τιμωρήθηκε γι’ αυτό (γιατί ωραίο μεν το μαραφέτι, αλλά χωρίς θήκη γλιστράει –κι άμα βάλεις θήκη, χάνει την ομορφιά του! Χε χε). Αλλά και πάλι. Πατεντοποιείται το design; Φαίνεται πως ναι. Δυστυχώς για μας.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι το χάσμα μεταξύ των Apple users και των υπολοίπων θα ανοίξει και πάλι. Διότι, για να φτιάξεις ένα smartphone την σήμερον ημέρα θα πρέπει είτε:

α. να στήσεις κάτι με παρόμοιο design με του στάνταρ της αγοράς. Δηλαδή του iPhone. Αρα να ζητάς άδεια (και να πληρώνεις δικαιώματα) στην Apple. Και άρα να το κοστολογείς πολύ ακριβότερα απ’ ό,τι μέχρι σήμερα. Αν πάει στα καταστήματα μια κόπια του iPhone με την ίδια τιμή με ένα iPhone τότε γιατί να αγοράσει κάποιος την κόπια;

β. να φτιάξεις κάτι φτηνό αλλά που να μη μοιάζει καθόλου με iPhone. Τώρα, που η αγορά έχει καλομάθει στο σύρσιμο δακτύλων και στο μοναδικό κουμπί... Κοινώς, να επινοήσεις από την αρχή μια ακόμη καλύτερη μέθοδο για να χρησιμοποιεί κανείς το μικρό κουτάκι που ονομάζεις smartphone. Δηλαδή μια τεράστια επένδυση σε έρευνα και ανάπτυξη (και αυτή με αμφίβολα αποτελέσματα, γιατί μπορεί τελικά η αγορά να μην θέλει να «ξεκολλήσει» με τίποτε από το iPhone style). Και εδώ μιλάμε για ακριβές τιμές, τουλάχιστον στην αρχή. Ή για ρίσκο μιας εταιρείας να πουλάει με χασούρα, μόνο και μόνο για να προσπαθήσει να επιβάλει το δικό της στυλ στην αγορά και να κερδίσει από την στροφή αυτή.

Σε κάθε περίπτωση, η πιο μεγάλη χαμένη δεν είναι η Samsung ούτε οι υπόλοιπες εταιρείες που κατασκευάζουν smartphones (που θα τρέμουν τώρα μη φάνε μηνύσεις για τον ίδιο λόγο). Η πιο μεγάλη χαμένη είναι η Google. Που έχει κατασκευάσει ένα λογισμικό, το Android, που εκμεταλλεύεται ακριβώς αυτά τα στοιχεία του design που τώρα οι πελάτες της θα πρέπει να εγκαταλείψουν.

Ναι, όλα τα παραπάνω δείχνουν πόσο δίκιο έχει η Apple και πόσο μπροστά βρίσκεται. Αυτή σχεδίασε το τέλειο smartphone και όλοι οι άλλοι κέρδιζαν από εκείνην γιατί έφτιαχναν απομιμήσεις, τώρα λοιπόν ήλθε η ώρα να πληρώσουν! Ή μήπως δεν είναι έτσι; Γιατί στο design, με την προσπάθεια, δηλαδή, να κάνεις κάτι ποθητό δια της αισθητικής, δεν θα έπρεπε κανονικά να λειτουργούν τα πράγματα με την λογική της πατέντας. Κι αυτό το γνωρίζουν καλά οι βιομηχανίες όπου το design παίζει τον πιο βασικό ρόλο. Κανένας YSL και καμία Prada δεν έκανε ποτέ μήνυση στο Zara. Γιατί ξέρουν πως η επαφή του κόσμου με τη μόδα μέσω φτηνών και προσιτών ρούχων, κάνει τα δικά τους –τα πρότυπα– ακόμη πιο ποθητά και αυξάνει τις πωλήσεις τους. Καμία BMW δεν έκανε ποτέ μήνυση στην Opel. Και κανένας Karim Rashid δεν πήρε παραμάζωμα τις βιομηχανίες που φτιάχνουν πλαστικά, φανταχτερά έπιπλα, διεκδικώντας το μερίδιό του.

(Γράφτηκε για το Jumping Fish)