Ορθοδοξία, Πούτιν, Pussy Riot...

Τρία από τα μέλη των Pussy Riot οδηγήθηκαν με χειροπέδες πριν μια εβδομάδα στην ίδια αίθουσα δικαστηρίου που πριν δύο χρόνια είχε δικαστεί ο ολιγάρχης Χοντορκόφσκι. To έγκλημά τους ήταν ότι «μαγάρισαν» τον καθεδρικό ναό του Σωτήρος στη Μόσχα τον περασμένο Φεβρουάριο. Ανέβηκαν στην Αγία Τράπεζα, με τις πολύχρωμες μάσκες που φορούν όπου εμφανίζονται, και τραγούδησαν το επιεικώς αστείο κομμάτι τους – επίκληση την Θεοτόκο «να διώξει μακριά τον Πούτιν».

Όποιος έχει ακούσει το κομμάτι και έχει δει κάποιο βίντεο από τις περφορμάνς που δίνουν οι Pussy Riot (το συγκρότημα αποτελείται από νεαρές φεμινίστριες), οι οποίες δεν παίζουν σχεδόν ποτέ σε κάποια σκηνή, αλλά στα πιο αναπάντεχα σημεία, σε guerilla shows, ίσως και να είχαν για πρώτη αντίδραση αυτήν: «Καλά κάνανε και τις πιάσανε». 

Όμως εδώ το ζήτημα που διχάζει ολόκληρη τη Ρωσία από τον Φεβρουάριο δεν είναι μόνο αισθητικής. Ή μάλλον, δεν είναι καθόλου αισθητικής. Εξάλλου, η εμφάνιση και η μουσική των Pussy Riot ίσως και να αρέσει σε κάποιους. Ακόμη, όμως, και σε αυτούς που δεν αρέσει, αν έχουν τη παραμικρή σχέση με την τέχνη, δεν τους ξενίζει. Το συγκρότημα είναι προβοκατόρικο, και αυτό είναι ένα εγγενές χαρακτηριστικό της πανκ. Το πρόβλημα των Ρώσων βρίσκεται αλλού.

Είναι ανεκτικοί; Και σε ποια ζητήματα; Η επίμαχη εμφάνιση των Pussy Riot προκαλεί σε δύο επίπεδα. Από τη μία έγινε μέσα σε μια εκκλησία και μάλιστα πάνω στην Αγία Τράπεζα. Σ’ ένα σημείο ταμπού για τις γυναίκες της Ορθοδοξίας (στην απορία μου, βέβαια, όταν ήμουν μικρός «και ποιος καθαρίζει την εκκλησία;», η μαμά που πάντα μου απαντούσε ότι «οι καθαρίστριες της εκκλησίας είναι άγιες γυναίκες και δεν πειράζει»). Από την άλλη, χρησιμοποίησε μια προσευχή, μια επίκληση στη Θεοτόκο, για σκοπούς άλλους από αυτούς που αγιάζει η εκκλησία. Και το πολιτικό πρόσωπο κατά του οποίου έστρεψε την προσευχή ήταν ο ίδιος ο Πρόεδρος Πούτιν. Αυτός που ήδη κοντράρει τους σοβιετικούς ηγέτες του Ψυχρού Πολέμου σε μακροημέρευση στην κεφαλή του κράτους.

Οι Pussy Riot –επαναλαμβάνω: ασχέτως της άθλιας αισθητικής τους– έκαναν τέχνη μια απορία και μια πίκρα που έχουν οι μισοί Ρώσοι: Ο Κύριλλος, ο Πατριάρχης Μόσχας στηρίζει την ολιγαρχία (ή όπως αλλιώς θέλετε να την πείτε) Πούτιν. Ένα μήνυμα κατά του Προέδρου μέσα από το τσιφλίκι του Πατριάρχη θα ήταν πολύ δυνατό. Και ήταν όντως. Όμως η υπόλοιπη μισή Ρωσία λατρεύει και τον Κύριλλο και τον Πούτιν και την Θεοτόκο. Και οι τρεις από τις έξι Pussy Riot κινδυνεύουν τώρα να ζήσουν μια επταετία από τα νιάτα τους στη φυλακή. Είτε χάσουν, είτε κερδίσουν στο δικαστήριο, το μόνο σίγουρο είναι πως με την πράξη τους ξαναέδωσαν στο ροκ λίγο από τον επαναστατικό χαρακτήρα που είχαμε όλοι ξεχάσει ότι είχε κάποτε. Και μια ανάσα ζωής. Το ροκ δεν πέθανε ακόμη!

(Γράφτηκε για το Jumping Fish)