Τι κάνει τον Ράφαελ Ναδάλ τόσο ξεχωριστό;

Δεν έχουν περάσει ούτε δεκαπέντε μήνες από την εποχή που ο Τύπος συνδύαζε το όνομα του Ράφα Ναδάλ με μία μόνο του «ιδιότητα»: τα σαθρά του γόνατα. Αναλόγως της ανάγκης του εκάστοτε εντύπου να εντυπωσιάσει ή της συμπάθειας που έθρεφε (ή όχι) ο εκάστοτε συντάκτης προς το πρόσωπο του Ισπανού τενίστα, οι αναλύσεις ποίκιλλαν από προβλέψεις για μια δύσκολη στη συνέχεια καριέρα, γεμάτη τραυματισμούς, ή από συστάσεις για αλλαγή αγωνιστικού στυλ, μέχρι αφορισμούς που ανερυθρίαστα χρησιμοποιούσαν την λέξη «τελειωμένος». Ουκ ολίγοι από τους προπετείς αθλητικογράφους εκείνης της περιόδου, αλλαξοπιστούν τον τελευταίο καιρό και ορκίζονται αιώνια πίστη στο αριστερό forehand του Ναδάλ. Κάποιοι, πιο τολμηροί, δεν διστάζουν να θέσουν απ’ ευθείας το ερεθιστικό ερώτημα: «Μήπως ο Ισπανός είναι καλύτερος κι απ’ τον Ρότζερ Φέντερερ;». Έτσι είμαστε δυστυχώς εμείς οι δημοσιογράφοι. Παρασυρόμαστε εύκολα και βγαίνουμε στη θήρα με εντυπωσιακούς τίτλους, πομπώδεις λέξεις και αγωνιώδη διλήμματα που τόσο λατρεύει το αναγνωστικό κοινό. Από την άλλη, ποιος δεν έχει παρασυρθεί απ’ το ρεσάλτο του «Πειρατή από τη Μαγιόρκα» που τον Ιούνιο του 2009 αποχωρούσε από το Γουίμπλεντον λόγω της χρόνιας τενοντίτιδας στα γόνατά του, αλλά ήδη τον Σεπτέμβριο του 2010 έχει προσθέσει στα σεντούκια του τρεις ακόμη τίτλους Γκραν Σλαμ (Ρολάν Γκαρός το Μάιο, Γουίμπλεντον τον Ιούλιο και Αμερικανικό Όπεν πριν από δύο εβδομάδες); Ο τελευταίος, μάλιστα, τον στέλνει ήδη από τα 24 του, να γίνει μέλος της αξιοζήλευτης κάστας τενιστών που έχουν συμπληρώσει το πολυπόθητο καρέ των Γκραν Σλαμ (μαζί με τους Φρεντ Πέρι, Ντον Μπατζ, Ροντ Λέιβερ, Ρόι Έμερσον, Αντρέ Αγκασι και Ρότζερ Φέντερερ).

Από την άλλη, το να μπαίνει κανείς στην διαδικασία να συγκρίνει οποιονδήποτε τενίστα με τον Ρότζερ Φέντερερ, φλερτάρει επικίνδυνα με την ιεροσυλία. Ή μήπως όχι; Τόσο οι όψιμοι θιασώτες του Ναδάλ, όσο και οι ζηλωτές πιστοί του Ελβετού πρωταθλητή στηρίζουν κατά πολύ την θρησκεία τους στους αριθμούς. Ο Φέντερερ έχει κατακτήσει τα πάντα, περισσότερες φορές από τον οποιονδήποτε. Προηγείται του Ναδάλ με 16-9 τίτλους Γκραν Σλαμ. Και μεσολαβούν οι Σάμπρας (με 14), Έμερσον (12), Λέιβερ και Μποργκ (11). «Η συζήτηση για το αν είμαι καλύτερος από τον Ρότζερ είναι ανόητη, γιατί οι τίτλοι λένε ότι είναι καλύτερος από μένα. Αυτό ισχύει τώρα και νομίζω ότι θα ισχύει για πάντα», δήλωσε μετά τον θρίαμβό του στη Νέα Υόρκη ο Ναδάλ, που εκτός από σπουδαίος τενίστας, είναι κι ένας πραγματικός τζέντλεμαν των κορτς. Πιθανότατα δεν έχει άδικο. Ο Φέντερερ έχει ακόμη καλά αγωνιστικά χρόνια μπροστά του, όπου λογικά θα κατακτήσει μερικά ακόμη Γκραν Σλαμ, υψώνοντας κι άλλο τον. Κι όμως, αν τα βάλει κανείς κάτω, μπορεί να υπολογίσει με απλά μαθηματικά ότι οι τωρινοί ρυθμοί με τους οποίους καταπίνει τους τίτλους ο Ναδάλ και το γεγονός ότι είναι πέντε χρόνια μικρότερος του Ελβετού (24 ετών ο ένας, 29 ο άλλος), αλλά κυρίως το ότι στα μεταξύ τους ματς κρατάει αυτός τα ηνία (14-7, με 6-2 νίκες στα Γκραν Σλαμ, εκ των οποίων οι 5 σε τελικούς!) δείχνουν πως δεν είναι απίθανο, όταν θα έχουν πια κλείσει και οι δύο τις καριέρες τους, ο ένας τους να έχει κατακτήσει ακόμη και περισσότερα από 20 Γκραν Σλαμ –και αυτός να μην είναι ο Φέντερερ...

Ο αστάθμητος παράγοντας είναι, βέβαια, τα γόνατα του Ράφαελ Ναδάλ. Σύμφωνα με μετρήσεις, ο Ισπανός τούς ασκεί πίεση 4-6 G κάθε φορά που τρέχει, σταματά και κτυπά τη μπάλα, όταν ο Φέντερερ δεν ξεπερνά τα 3 G. O λόγος γι’ αυτό είναι το ιδιαίτερο στυλ του Ναδάλ που στηρίζεται στη δύναμή του και στο ότι επιτίθεται συνεχώς από μια φαινομενικά αμυντική θέση. Αντίθετα με το κομψό τένις του Φέντερερ που επιλέγει συχνά μπαλιές στα όρια των γραμμών και έξυπνα drop shots, ενώ στρατηγικά επιλέγει πότε θα αφήσει το παιχνίδι, ώστε να ξεκουραστεί λίγο, ο Ναδάλ τρέχει να αποκρούσει κάθε πιθανή μπαλιά και ταυτόχρονα στέλνει πίσω την δική του με απίστευτη δύναμη, σκοπεύοντας να εξαντλήσει τον αντίπαλό του. Ενίοτε, μάλιστα, λόγω της αρχικής εξειδίκευσής του στα χωμάτινα κορτς (έχει κατακτήσει 5 Ρολάν Γκαρός –μόνο ο Μποργκ με 6 τον ξεπερνάει στην σύγχρονη εποχή), επιλέγει το «γλίστριμα» του ποδιού και στις σκληρότερες επιφάνειες, ασκώντας απίστευτες τριβές στους συνδέσμους του. Προσοχή όμως: Ο Ναδάλ δεν τραυματίζεται συχνά. Η τενοντίτιδα από την οποία υποφέρει δεν είναι τραυματισμός, είναι μια κατάσταση. Θεραπεύεται με απλή ξεκούραση και σε καμμία περίπτωση δεν ενέχει κινδυνο οριστικής διακοπής της καριέρας του λόγω κάποιας ανεπανόρθωτης ζημιάς. Ο Ναδάλ έχει τόσο γερό σκαρί, που ακόμη κι αυτή η εξαντλητική κακομεταχείριση δεν έχει διαλύσει τα γόνατά του. Η επιστροφή του μετά την περσινή αποχώρηση από του Γουίμπλεντον είναι ενδεικτική. Ξεκουράστηκε όσο έπρεπε και ένα χρόνο μετά έχει κατακτήσει τρία ακόμη Γκραν Σλαμ...

Εξ άλλου, αυτό που μοιάζει ο μεγαλύτερος εχθρός του, είναι απλά μια συνέπεια της χρήσης του σπουδαιότερου όπλου του. Είναι αυτό ακριβώς που τον κάνει τόσο ξεχωριστό τενίστα. Το ότι μπορεί να αποκρούει τη μπάλα ασκώντας την διπλάσια δύναμη στα γόνατά του από τον Φέντερερ, δείχνει πόσο πιο γερά στέκεται στα πόδια του τη δεδομένη στιγμή. Αυτό σημαίνει αυτόματα ότι το πάνω μέρος του σώματός του έχει τη δυνατότητα να κτυπήσει πιο δυνατά τη μπάλα. Και το σπάνιο για τενίστα μυικό σύστημα των χεριών του Ναδάλ, σε συνδυασμό με το παρανοϊκό σπιν που δίνει στη μπάλα (3.200 στροφές το λεπτό, έναντι 2.700 του Φέντερερ, που επίσης θεωρείται κορυφαίος σ’ αυτόν τον τομέα, και 1.900 του Αγκασι, που ήταν πολύ κοντά στο μέσο όρο) εξασφαλίζει στον «Πειρατή» (τον χαρακτηρίζουν έτσι λόγω του άχαρου ντυσίματος με αμάνικα μπλουζάκια, κάπρι παντελόνια και μπαντάνες στο κεφάλι, που έκανε παλιότερα –διατηρεί ακόμη τη μπαντάνα) ένα οπλοστάσιο με συνεχείς κανονιές για όλη τη διάρκεια ενός αγώνα. Τεχνικά, το πλεονέκτημά του πολλαπλασιάζεται κι απ’ το γεγονός ότι χρησιμοποιεί το αριστερό του χέρι (ενώ κανονικά είναι δεξιόχειρας) που αντισταθμίζει το σχετικά μέτριο σερβίς του, στέλνοντας στην αρχή του κάθε πόντου τη μπάλα συνήθως στο backhand, την πιο αδύναμη λαβή του αντιπάλου του. Σε αργές επιφάνειες όπως το χώμα, αυτό είναι εφιαλτικό για τον οποιονδήποτε, αφού το ξέφρενο σπιν του Ναδάλ εκτοξεύει τη μπάλα, μετά το κτύπημά της κάτω, σε απίθανα σημεία. Εκεί, ο Ισπανός είναι σχεδόν ανίκητος. Στις πιο γρήγορες επιφάνειες ένας δυνατός και γρήγορος αντίπαλος μπορεί να τον δυσκολέψει. Τότε, όμως, είναι που αναλαμβάνει δράση το σπουδαιότερο από τα όπλα του: η ψυχή. Ο Ναδάλ αρνείται να παραδεχτεί ήττα, μέχρι να την ανακοινώσει ο διαιτητής. Αντιμετωπίζει τον κάθε πόντο σαν τον σημαντικότερο του αγώνα και τον πανηγυρίζει σαν μικρό παιδί, σφίγγοντας τη γροθιά του και βγάζοντας μια μικρή κραυγή (ίσως το στοιχείο του χαρακτήρα του, στο οποίο οφείλονται οι ουκ ολίγοι σφόδρα αντιπαθούντες τον). Με το που μπαίνει στον αγωνιστικό χώρο, απομονώνεται από το γύρω περιβάλλον, εστιάζει τη ματιά του στην κίτρινη μπάλα και την κυνηγάει σαν λυσσασμένο γεράκι –ή σαν άπληστος πειρατής.

Το πιο ενδιαφέρον είναι πως ο λόγος γι’ αυτήν την ιδαίτερη ψυχική αντιμετώπιση του αγώνα είναι μια επιλογή που έκανε μικρός με τον θείο του –και προπονητή του- Τόνι, να μην μεταβεί στα περίφημα προπονητικά κέντρα της Βαρκελώνης που έβγαλαν τόσους σπουδαίους τενίστες, αλλά να επιμείνει στην ηρεμία της Μαγιόρκας όπου γεννήθηκε. Εκεί, ο Ναδάλ ανέπτυξε την δική του προσωπικότητα, μακριά από τα «πρέπει» μιας σχολής και τις αγχωτικές εκτιμήσεις των ειδικών, έχοντας για στέγη το ίδιο του το σπίτι και για σπουδαιότερους συμμάχους του την αυτονομία του, αλλά και την προσοχή που του έδειχναν οι δικοί του. Στα 24 του είναι ακόμη ένα ορεξάτο παιδί με τεράστιο πάθος για το αγαπημένο του σπορ. Αλλά πια έχει φτάσει η ώρα που ακόμη κι αυτό το αγρίμι πρέπει να ωριμάσει. Ίσως, λοιπόν, το αν θα καταφέρει να γίνει σημαντικότερος ακόμη κι απ’ τον Ρότζερ Φέντερερ να κριθεί στο πώς θα διαχειρισθεί το πέρασμα στην τενιστική «ενηλικίωση». Σαν τους πειρατές, που στους Αγλλοϊσπανικούς πολέμους των μέσων του 17ου αιώνα κατέβαζαν τις μαύρες σημαίες και αναλάμβαναν αρχηγικές θέσεις στους στόλους των πατρίδων τους.

(Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Κ" της "Καθημερινής", την Κυριακή, 26.09.10)