4 Μαΐ 2010

Και το «ελληνικό Όσκαρ» πάει στον...


Σκηνή από τη "Στρέλλα" του Πάνου Κούτρα

Ο ετεροχρονισμός ήταν τόσο υπερβολικός που στο τέλος κατέληξε στην πιο επίκαιρη παρακολούθηση ταινίας που έχω απολαύσει ποτέ. Η "Στρέλλα" βγήκε στις αίθουσες στις 17 Δεκεμβρίου. Κι εγώ αξιώθηκα να τη δω μόλις χθες, σχεδόν πέντε μήνες μετά. Αλλά χθες παρουσιάσθηκαν και τα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, τα πρώτα «ελληνικά Όσκαρ» (σιχαμένη φράση), εκεί όπου η ταινία του Πάνου Κούτρα βραβεύθηκε 4 φορές. Όχι ότι το ήξερα -ότι το θυμόμουν, μάλλον. Απλά έτυχε. Αυτές οι χαζοσυμπτώσεις είναι το αλατοπίπερο της ζωής. Ή έστω, η σως μπεαρνέζ μιας χαλαρής Δευτέρας στο κέντρο της πόλης. Έπινα μια μπίρα παρέα με τη Βάλια και το Φώτη στην "Αμπάριζα" και του λέγαμε ότι σκοπεύαμε να πάμε στο "Ααβόρα" μετά. Κι εκείνη τη στιγμή τσέκαρε το twitter στο Blackberry του (μηχανική κίνηση των εθισμένων στα social networks, ευτυχώς ή δυστυχώς επιμένω σε ένα ταπεινό κινητό των 30 ευρώ που δεν έχει καν κάμερα) και μάς ανακοίνωσε ότι η Μίνα Ορφανού, η Στέλλα ή "Στρέλλα" της ταινίας, μόλις είχε κερδίσει το βραβείο Α' Γυναικείου Ρόλου...

Καθ' όλα δίκαιη η βράβευση. Όχι μόνο γιατί η Μίνα Ορφανού -που δεν είναι καν ηθοποιός, μην ξεχνιόμαστε- έπαιξε άψογα τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε μια από τις καλλίτερες ταινίες της χρονιάς. Ούτε γιατί μόλις δέκα ημέρες πριν το ΕΣΡ είχε αποδείξει για μία ακόμη φορά από τι αρτηριοσκληρωτικά και πιθανόν εξωγήινα όντα διοικείται, όταν επέβαλε πρόστιμο στην εκπομπή των Φώτη και Μαρίας επειδή την είχαν καλεσμένη, "μία τρανς, σε ακατάλληλη ώρα". Όχι. Η βράβευση ήταν η ιδανική κυρίως για τον συμβολισμό που κουβαλούσε, χωρίς ιδιαίτερο κόπο είναι η αλήθεια: Η πρώτη φορά που δίνεται βραβείο Α' γυναικείου ρόλου σ' αυτά τα «ελληνικά Όσκαρ» και πήγε σε μια ερασιτέχνη ηθοποιό, που δεν γεννήθηκε καν γυναίκα. Κάτι αλλάζει στον ελληνικό κινηματογράφο. Και αλλάζει προς το καλλίτερο. Προς το μη προβλέψιμο, τέλος πάντων.

Η ταινία του Κούτρα ούτως ή άλλως είναι ένα συγκλονιστικό δράμα, ένα πραγματικό αριστούργημα. Για μένα είναι μαζί με τον «Κυνόδοντα» (για τον οποίον όμως παίζει να αλλάξω σήμερα κιόλας γνώμη -θα καταλάβεις γιατί σε λίγο) και τον «Απίθανο κύριο Φοξ» οι ταινίες της χρονιάς. Πραγματεύεται ίσως το πιο δύσκολο θέμα που έχω δει ποτέ σε κινηματογραφική αίθουσα, ένα δίλημμα, μια εμπλοκή από την οποία μέχρι και το δικό μου ψυχαναγκαστικά υπεραναλυτικό μυαλό αδυνατεί ακόμη και τώρα, μισή μέρα μετά, να βρει διέξοδο. Πραγματεύεται μια περιπέτεια στο περιθώριο των ανθρωπίνων σχέσεων, από αυτές που σκοτίζουν μόνο σκηνοθέτες επιπέδου Αλμοδόβαρ. Και την πραγματεύεται πιο περίτεχνα απ' τον καθένα. Χωρίς να ολισθαίνει σε συναισθηματικές υπερβολές, τραβεστί λύσεις, ανασφαλείς ή εξαρτημένες από ναρκωτικά εξηγήσεις. Φαντάζομαι ότι ένα παρόμοιο σενάριο στα χέρια του διάσημου Ισπανού θα είχε καταλήξει σε ένα γκροτέσκο τερατούργημα ή σε μια πικρή κωμωδία που θα τόνιζε το απίθανον του πράγματος. Κοινώς σε ντομάτες που θα εκτοξεύονταν προς το πανί. Στα χέρια του Πάνου Κούτρα έγινε μια ειλικρινής ιστορία αγάπης, από τις πιο όμορφες και -παραδόξως- λυτρωτικές που έχεις δει ποτέ.

Τα περισσότερα και τα σημαντικότερα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου -καθώς και το εισιτήριο για τις προτάσεις για τα κανονικά Όσκαρ- τα πήρε η άλλη σπουδαία στιγμή του ελληνικού κινηματογράφου την τελευταία δεκαετία, ο "Κυνόδοντας" του Γιώργου Λάνθιμου. Καλλίτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, πρότασης της Ακαδημίας για τα Όσκαρ, Β' ανδρικού ρόλου (Χρήστος Πασσαλής), μοντάζ, τα έξι βραβεία για τον «Κυνόδοντα» σήμαναν αναγκαστικά ότι η «Στρέλλα» έπρεπε να περιορισθεί σε τέσσερα (Α' γυναικείου, μακιγιάζ, κοστούμια, σκηνογραφία). Αμφιβάλλω αν στις βραβεύσεις των επόμενων ετών, τα μέλη της Ακαδημίας θα βρεθούν σε τόσο μεγάλο δίλημμα. Αμφιβάλλω γενικά αν ο ελληνικός κινηματογράφος θα βγάλει όχι δύο, αλλά ένα έστω τέτοιο αριστούργημα στα επόμενα δέκα χρόνια...

Το βραβείο φωτογραφίας πήγε φυσικά στο "Μαύρο Λιβάδι", η Άννα Μάσχα πήρε το Β' γυναικείου για το ρόλο της στη "Χρυσόσκονη", ο Αντώνης Καφετζόπουλος το Α' ανδρικού για την "Ακαδημία Πλάτωνος", ο Σταύρος Ψυλλάκης πήρε το βραβείο Ντοκιμαντέρ (για το "Άλλος Δρόμος Δεν Υπήρχε"), ο Τζώρτζης Γρηγοράκης το Μικρού Μήκους ("Κι Εγώ Για Μένα"), ο Αργύρης Παπαδημητρόπουλος το Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη ("Bank Bang") και ο Θανάσης Βέγγος ένα βραβείο Τιμής Ένεκεν.


Σκηνές από τον «Κυνόδοντα» και το «El Castillo de la Pureza»

Και την ώρα που ανακοίνωνα στον Mr. Arkadin πως σκοπεύω να κάνω ένα post για τη "Στρέλλα" και τα βραβεία, μου έστειλε το παραπάνω βιντεάκι. Το ανακάλυψε ο Τάσος Θεοδωρόπουλος και δείχνει τις ομοιότητες μεταξύ του πολυβραβευμένου "Κυνόδοντα" και της ισπανικής ταινίας "El Castillo de la Pureza". Ξέρω: Πώς μπορείς να βγάλεις συμπεράσματα από δέκα σκηνές; Εμένα κάτι έσπασε μέσα μου πάντως. Ξέρω επίσης: Αυτό λέγεται διακειμενικότητα, που λέει κι ο Mr. Arkadin. Ναι, μόνο που ένας σκηνοθέτης της τάξεως του Κουέντιν Ταραντίνο όχι μόνο θα διαφημίσει το πόσο "διακειμενικός" είναι, αλλά θα σου δώσει και τους ακριβείς τίτλους των ταινιών που αντιγράφει. Αν ο Λάνθιμος έχει υπάρξει κι αυτός "διακειμενικός", ίσως το να ανέφερε το "El Castillo de la Pureza" να του στερούσε μερικά βραβεία. Δεν ξέρω. Σε διάφορα indie σινεμαδοblogs είδα ότι οι ομοιότητες αναφέρονται χωρίς να ενοχλούν. Προφανώς γιατί ο Λάνθιμος σκηνοθετικά έκανε άψογη δουλειά. Αλλά αν η ιδέα -αυτό που μας σόκαρε όλους- τελικά δεν ήταν δική του, το να μην το αναφέρει πουθενά δεν λέγεται "διακειμενικότητα". Λέγεται "αντιγραφή".

17 σχόλια:

Nikos Fotakis είπε...

Ναι, αλλά δεν θα έπρεπε να δούμε ολόκληρη την ταινία προτού βγάλουμε συμπεράσματα, και όχι ένα μοντάζ του κώλου στο Youtube;
Ή μάλλον εσείς να την δείτε, εγώ βαριέμαι - συνεχίζω να θεωρώ ότι ο Κυνόδοντας είναι μια από τις καλλίτερες ευρωπαϊκές ταινίες των τελευταίων ετών. Και είμαι σίγουρος ότι είναι καλλίτερη και από την ισπανική. Ακόμη κι αν την αντέγραψε. Που δεν το πιστεύω. Σταματώ εδώ.

Homo Ludens είπε...

Ναι, θα ήταν καλό να μας πει τη γνώμη του κάποιος που έχει όντως δει όλο το "El Castillo de la Pureza". Από τα σχόλια που διάβασα στα ξένα blogs δεν έβγαλα ακριβές συμπέρασμα αν πρόκειται όντως για αντιγραφή ή αν απλά οι bloggers και οι σχολιαστές τους αναπαράγουν κάποιο πρώτο σχόλιο περί "ομοιοτήτων". Υπάρχει κανείς εκεί έξω που να έχει δει και τις 2 ταινίες να μας πει;

(Κάτσε να το βάλω και στον αυτόματο μεταφραστή του Google αυτό):
¿Hay alguien por ahí que han visto las dos películas que decirnos?

Nikos Fotakis είπε...

¿E? ¿Hay?

Homo Ludens είπε...

@ Mr. Arkadin: Το ξέρεις ότι έγραψες "καΛΛΙτερη", έτσι;

V.I είπε...

υπάρχει όλο το Ισπανικό στο youtube, οπότε εύκολο...

Nikos Fotakis είπε...

@Homo Ludens:
ναι, νομίζω ότι η γραφή "καλλίτερος" και "κυττάζω" είναι μέρος της επίσημης γραφής του blog
(αν και ίσως είναι λάθος, με αυτόν τον τρόπο δεν θα μας ξεχωρίζουν πια)

southpawgrammar είπε...

Μικρή διόρθωση: Καλεσμένη στην εκπομπή Φώτης Μαρία Live, αφορμή για την στάση του ΕΣΡ, δεν ήταν η Μίνα Ορφανού αλλά η συγγραφέας και ηθοποιός Μπέττυ Βακαλίδου που υποδύεται στην Στρέλλα την Μαίρη.

Ανώνυμος είπε...

H μια αντιγράφει την άλλη και οι δύο μαζί τον Παζολίνι. Αλληγορικές καταγγελίες του φασισμού\ρατσισμού κτλ κτλ κτλ κτλ
Πολύ σεβεντίλα ρε παιδί μου....

(Ρε τι μας κανει το ΔΝΤ.........)

Ανώνυμος είπε...

ΑΝΤΕ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΟΣΚΑΡ !

gogo είπε...

πωπω μοιάζουν απιστευτικά, πράγματι κάπου θα έπρεπε να αναφέρεται. Αλλά να πούμε οτι το δικό μας είναι μίλιααααα πιο ποιοτικό (αλλά έχει και το πλεονέκτημα του σύγχρονου).

igkros είπε...

Έχω καιρό να γράψω στο μπλογκ σας παιδιά αλλά το σημερινό ποστ ήταν αρκετό για να με βάλει και πάλι στο τριπάκι να σχολιάσω κάτι.

Συμπτωματικά το συγκεκριμένο βιντεάκι βγήκε στο youtube πριν από ένα μήνα. Συμπτωματικά το έχουν δει 500 άνθρωποι, όλοι από την λατρεμένη μας Ψαροκώσταινα. Συμπτωματικά λοιπόν και ένα χρόνο μετά την θηριώδη πορεία της ταινίας σε διάφορα φεστιβάλ και έχοντας κερδίσει πλήθος θριαμβικών σχολίων και κριτικών κάποιοι κάνουν λόγο για αντιγραφή. Με άλλα λόγια βγήκε πάλι κάποιος να ξεχωρίσει από τον σωρό και πάμε να τον φάμε γιατί ξεχωρίζει.

Με την ίδια λογική αντιγράφει τον Μπουνιουέλ, τον Παζολίνι, τους Ταβιάνι γιατί όλοι αυτοί έχουν χρησιμοποιεί συγγενείς ιδέες και ιστορίες από τις οποίες ωστόσο είναι εμφανές πως ο Λάνθιμος επηρεάστηκε. Δεν είναι δουλειά του όμως να σου λεει τι είδε και τι "δανείστηκε" από τον καθένα. Είναι δουλειά του ψαγμένου θεατή να συλλάβει τους κωδικούς αυτούς. Να μην σας κουράζω όμως. Τίποτα δεν γεννιέται με παρθενογέννεση στην τέχνη. Όμως από την άλλη έχει πολύ Κωσταλέξι η κοινωνική ιστορία μας για να στεκόμαστε σε μια ισπανική ταινία που δέκα σκηνές της μοιάζουν με τον Κυνόδοντα. Δε συμφωνείτε?

ΥΓ: Με την ευκαιρία να πω ότι αυτοί που σχολιάζουν τον Κυνόδοντα με αυτόν τον απαξιωτικό τρόπο μάλλον δεν γνωρίζουν τι εστί Λάνθιμος. Ο Κυνοδοντας δεν είναι μόνος του. Ψαξτε και βρείτε την "Κινέτα" (την πρώτη του ταινία) και θα καταλάβετε τι εννοώ.

Nikos Fotakis είπε...

@igkros: μαζί σου

Ανώνυμος είπε...

@igkros : Η Κινεττα δεν ειναι η πρωτη ταινια του.Η πρωτη του ειναι "Ο καλυτερος μου φιλος" σε συνσκηνοθεσια Λα"ικιζοπουλου (που μαλλον δεν εκανε πολλα) και ειχε εντυπωσιακη και σουρεαλ σκηνοθετικη ματια για ελληνικη κωμωδια,αλλα για ενα περιεργο ρολο δεν πολυ-λεγεται και πλασαρεται ως πρωτη ταινια του.Τν Κυνοδοντα διαφορα ξενα σαιτ την αποκαλουν " sophomore movie"...

igkros είπε...

@ Ανώνυμος

Γνωρίζω ότι υπήρξε συνσκηνοθέτης του "Καλύτερου μου φίλου". Ο όρος sophomore προσωπικά δεν μου λέει τίποτα. Εκτός αν δεχτούμε ότι η δεύτερη ταινία είναι σοφότερη της πρώτης

@ Mr Arcadin

Respect man!

Homo Ludens είπε...

Και πάνω που είχα ηρεμήσει κι άρχισα να συμφωνώ με τον Mr. Arkadin ξανά, η Boo Productions, η εταιρεία που έκανε την παραγωγή στον "Κυνόδοντα", κατέβασε το βίντεο με τις συγκρίσεις από το YouTube...

marta fiord είπε...

Δυστυχώς την μεξικάνικη ταινεία κάθισα και την είδα όλη, βαρέθηκα τη ζωή μου! Κι άλλες ταινείες γυρίστηκαν στα 70ς και πιο πριν αλλά δε δείχνουν τόσο χάλια! Πέρα από τη βασική ιδέα, δεν έχει καλές ερμηνείες και η εικόνα είναι για τα γέλια. Ο δε Κυνόδοντας μου άρεσε πολύ, τον είδα πρόσφατα σε κινηματογράφο στην Ισπανία και μετά τον ξαναείδα online. Πολύ ωραία, σύγχρονη δουλειά,ε, δεν θα έβλαπτε να έλεγε ο σκηνοθέτης ότι έχει κλέψει την ιδέα!
Σα να έφτιαγνε ένας άλλος ένα θεατρικό για ένα πορτραίτο λέει που γερνάει ενώ ο απεικονονιζόμενος στην πραγματικότητα να έχει μονίως σφριγηλή φάτσα και να μην έλεγε ότι "ναι, υπάρχει κι άλλος ένας συγγραφέας που είχε την ίδια ιδέα, τρέχα γύρευε όμως" (έλα όμως που τον βρήκαμε!)

marta fiord είπε...

"ταινία" κι όχι "ταινεία"! έχω ένα θέμα όταν γράφω αυτή τη λέξη!