16 Αυγ 2007

30 χρόνια από τότε που ο Έλβις εγκατέλειψε το κτίριο...

Η αγαπημένη μου σκηνή από το Mystery Train του Τζάρμους είναι εκείνη με το ζευγάρι των γιαπωνέζων ροκαμπιλάδων, που κάνουν προσκύνημα στο Μέμφις, το λίκνο του ροκ εν ρολ, και τους εμφανίζεται το φάντασμα του Έλβις, τραγουδώντας την ωραιότερη εκτέλεση του Blue Moon που έχει ηχογραφηθεί ποτέ.

Είναι η δικαίωση της εμμονής τους, αυτό το εκτόπλασμα που διατηρεί αιώνια την νεανικότητα και τη δροσιά του νεαρού παιδοβούβαλου που μπήκε σε ένα στούντιο να κόψει ένα δίσκο-δώρο για τη μαμά του και άλλαξε την πορεία του ανθρώπινου πολιτισμού.

Είναι η εικόνα του Έλβις που η δεοντολογία του ροκ μας επιβάλλει να έχουμε σε εκτίμηση: η πρώτη περίοδος, οι ηχογραφήσεις της Sun Records, ένας ωμός, ακατέργαστος ήχος, μια έκλυση ενέργειας χωρίς προηγούμενο. Η ροκ δεοντολογία μας διδάσκει να σνομπάρουμε την επόμενη φάση της καριέρας του, τις πιο "επαγγελματικές" ηχογραφήσεις στην RCA, τις χαζοταινίες με την Αν-Μάργκρετ, όλα όσα δάμασαν τον Έλβις και τον μετέτρεψαν στο πρώτο ποπ είδωλο. Όσο για την τελική φάση της καριέρας του, το come back, με τις λαμέ φόρμες, την παχυσαρκία και τις χορευτικές κινήσεις καράτε, γι' αυτήν η ροκ δεοντολογία έχει μόνο ειρωνεία και σαρκασμό.

Αλλά το θέμα με τη ροκ δεοντολογία είναι να ξέρεις πότε θα αποφασίσεις να την αγνοήσεις. Για μένα ήταν η στιγμή που διάβασα ένα κείμενο του Γκρέιλ Μάρκους, που είναι ένας από τους ανθρώπους που συνέταξαν τον κώδικα δεοντολογίας του ροκ εν ρολ. Είναι ένα κείμενο που έγραψε τον Αύγουστο του '77, όταν έμαθε το θάνατο του Έλβις. Το αναδημοσίευσε το 1983 το "Περιοδικό" που εξέδιδε ο Θανάσης Λάλας (και το οποίο τότε θύμιζε τα λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής του, όπως την Οδό Πανός, δεν είχε ακόμα εξελιχθεί στην αντι-λάιφσταϊλ εκδοχή του, όπως θα συνέβαινε στα τέλη των '80s). Το ανακάλυψα σε ένα βιβλιοπωλείο στα Εξάρχεια (ή μήπως στο Παρά Πέντε;) κάποια στιγμή το καλοκαίρι του '92, όταν διάβαζα τον Λάλα στο Βήμα (και τον είχα ακόμα σε εκτίμηση) - και παραδόξως το βρήκα σήμερα. Έχει πλάκα αυτό: το 2007 αναδημοσιεύω ένα κείμενο του '77 που δημοσιεύτηκε το '83 σε ένα περιοδικό που διάβασα το '92. Αν με ενδιέφερε η αριθμολογία, θα ήμουν εκστατικός.

Εν πάση περιπτώσει...

Πίνοντας Jack Daniels (που "έρχεται γραμμή από το Τενεσί, όπως ο πρώτος μικρός δίσκος του Έλβις") στη μνήμη του εκλιπόντα, ο Μάρκους θυμάται τον Έλβις "όχι σαν άνθρωπο (...) αλλά σαν μια μορφή δύναμης, σαν (...) την αναγκαιότητα που υπάρχει σε κάθε κουλτούρα και που την οδηγεί να γεννήσει μια τέλεια μεταφορά του εαυτού της που ν' αγκαλιάζει τα πάντα". Στη συνέχεια το λέει πιο καθαρά: "Το πρόβλημα είναι ότι ο Έλβις δεν άλλαξε απλά την ιστορία της μουσικής (...) αλλά ότι (...) άλλαξε την ιστορία και, κάνοντας αυτό, έγινε ιστορία: έγινε ένα κομμάτι της και δέθηκε μαζί της. (...) Να γιατί, πραγματικά, ο θάνατός του δεν έχει κανένα νόημα. (...) Όπως ο θάνατος του Φράνκλιν Ρούσβελτ για μια άλλη γενιά, έτσι κι αυτός δεν είναι απλά θάνατος, αλλά ένας παράλογος θάνατος και μ' έναν κρίσιμο και τρομερό τρόπο μη πραγματικός. Όταν η ιστορία προσωποποιείται και το πρόσωπο πίσω απ' αυτήν την ιστορία πεθαίνει, τότε κι η ιστορία παύει πια να είναι πραγματική".


Από την αμπελοφιλοσοφία τον σώζει η γυναίκα του, που κατεβαίνει στο μπαρ του ξενοδοχείου (το ζευγάρι ήταν σε διακοπές, όταν έμαθε την είδηση): "μου είχε ζητήσει να μαγνητοφωνήσω το Long Black Limousine, από το μεγάλο δίσκο της επιστροφής του Έλβις το 1969 για το ταξίδι μας. (...) Είναι πολύ τραγούδι: η ιστορία μιας χωριατοπούλας που φεύγει για να πιάσει την καλή στην πόλη, πουλάει την ψυχή της και ξαναγυρίζει, όπως είχε υποσχεθεί με ένα φανταχτερό αυτοκίνητο - με μια νεκροφόρα. Ο Έλβις ποτέ δεν τραγούδησε με περισσότερο πάθος. Ήταν πικρός, και για ποιον άλλο δίσκο του Πρίσλεϋ μπορείς να πεις κάτι τέτοιο; Βέβαια, ο Έλβις δεν ήταν ηλίθιος - ήξερε ότι το τραγούδι ήταν γι' αυτόν, αλλά το τραγουδούσε σαν να του άρεσε αυτό και συγχρόνως να τον αηδίαζε".

...από αυτό το σημείο του κειμένου, άλλαξε δια παντός όποια γνώμη είχα μέχρι τότε για τον Έλβις. Ευτυχώς που δεν έχω Jack Daniels στο σπίτι.

2 σχόλια:

enteka είπε...

άψογο όλο το ποστ

ps. είδες στο δρόμο κανα woody?

Homo Ludens είπε...

Το γεγονός ότι όχι μόνο διάβαζες, αλλά και αναζητούσες, Λάλα στην τρυφερή ηλικία των 17 ετών, όταν εγώ ακόμη γρατζούναγα ριφάκια και ξέρναγα φαλτσαρίσματα με τους Overloaded (η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι τότε διάβαζα "Εστία" και "Αυγή", αλλά αυτό το έκανα επειδή ήμουν δήθεν. Εσύ -είμαι σίγουρος- ότι διάβαζες Λάλα στα σοβαρά) είναι τουλάχιστον συγκλονιστικό και χρήζει ειδικού post όπου εξέχοντες ψυχολόγοι και κοινωνονιολόγοι θα τοποθετηθούν επί των αποκαλύψεών σου...
Ας επιστρέψω, όμως, στο θέμα μας. Αν κατάλαβα καλά, το κείμενο του Μάρκους άλλαξε για πάντα την εικόνα που είχες για τον Έλβις και η οποία εικόνα είχε βασιστεί στην ύστερη περίοδό του. Δεν είμαι και ο ειδικότερος Ελβισπρισλεϊολόγος (ποτέ δεν τα πήγαινα καλά με όσους είχαν πεθάνει πριν εγώ αρχίσω να καταλαβαίνω τον κόσμο) αλλά έχω την εντύπωση ότι το φαινόμενο "Έλβις" πάντα ολόκληρος ο κόσμος στο σύνολό του το αντιμετώπιζε. Ακόμη και όσοι γνώριζαν μόνο τον Έλβις του Βέγκας, ένοιωθαν καλά πως από κάτω υπήρχε ένα θεμέλιο που πάνω του μπορούσε να χτιστεί το ο,τιδήποτε -ακόμη κι αυτό το αηδιαστικό θέαμα που έβλεπαν.
Στο κάτω κάτω, ακόμη και η χλεύη ή η ειρωνία για ένα ποπ είδωλο (το πρώτο, όπως πολύ σωστά παρατηρείς) δεν είναι μέσα στο παιχνίδι; Αλλιώς δεν θα ήταν ποπ είδωλο. Θα ήταν άγιος ή θεός. Φυσικά, ακόμη και σήμερα κάποιοι βλέπουν τον Έλβις σαν θεό. Εγώ θα προτιμήσω τον ημίθεο (;) Ταραντίνο και την παρακάτω ατάκα του από μια συνέντευξή του που μετέφρασα πρόσφατα: "Αν κάνεις μια ταινία για τον Έλβις Πρίσλεϊ, περίγραψε μια μέρα του. Κάνε μια ταινία για την ημέρα που ο Έλβις μπήκε στα γραφεία της Sun Records. Κάνε μια ταινία για την ακριβώς προηγούμενη μέρα του και τελείωσέ την τη στιγμή που ανεβαίνει τα σκαλιά της Sun Records..."
Το ξέρω ότι δεν συμβάλω και πολύ ουσιαστικά τώρα στο όλο post σου, αλλά φαντάσου λίγο αυτήν την ταινία :-)