"Μέχρι το έτος 2006, η μουσική που σήμερα είναι γνωστή ως blues, θα υπάρχει μόνο στο τμήμα δίσκων κλασικής μουσικής της τοπικής σας βιβλιοθήκης"

Αν δεν είχα βγάλει εισιτήριο για τη Norah Jones...

κι αν στο Λυκαβηττό δεν έπαιζε η Dee Dee Bridgewater...

τότε, απόψε, σίγουρα θα αγνοούσα τον καύσωνα (εδώ είμαι έτοιμος να κάτσω στα πυρωμένα μάρμαρα του Ηρωδείου) και θα έψαχνα να βρω πού είναι αυτό το γήπεδο Softball, που εμφανίζεται η μπάντα των Blues Brothers.

Γιατί δεν μπορώ να φανταστώ καλύτερη και πιο διασκεδαστική μπάντα για ένα καυτό καλοκαιρινό βράδυ.

Η αλήθεια είναι ότι είμαι προκατειλημμένος σχετικά με τους Blues Brothers, από τότε που ήμουν δέκα-έντεκα χρονών και με πήγε μια θεία μου στο σινεμά να δούμε την ταινία, που είχε βγει με τον τίτλο "Οι Ατσίδες με τα Μπλε" (ακόμα συνηθίζονται αυτές οι μαλακίες, αλλά τότε το είχαν παρακάνει: το "Song Remains the Same" των Led Zeppelin λεγόταν "Ένα Ζέππελιν γεμάτο τραγούδια" και το "Last Waltz" του Σκορσέζε, με την τελευταία συναυλία των Band, "Ραντεβού με τ' αστέρια της ποπ"). Ήμουν πολύ μικρός για να ξέρω από μουσική (άκουγα Bruce Springsteen και Dire Straits), αλλά μπορούσα να καταλάβω ότι το χρώμα μπλε δεν είχε καμία σχέση με την ταινία. Βγήκα από το σινεμά σιγοτραγουδώντας το Rawhide, μαγεμένος - από τότε το Blues Brothers είναι μια ταινία που μπορώ να δω ανά πάσα στιγμή.

Στις δύο δεκαετίες που πέρασαν δεν έχανα ευκαιρία να μπω όλο και πιο βαθιά στο cult των Blues Brothers, κάτι που μέχρι στιγμής δεν μου έχει βγει ούτε σε καλό ούτε σε κακό.

Για την ιστορία, είναι λάθος αυτό που γράφει η αφίσα της αποψινής συναυλίας: η μπάντα που θα εμφανιστεί απόψε δεν είναι η original blues brothers band. Είναι μεν η αυθεντική μπάντα των Blues Brothers, αλλά για τους φίλους των blues, ο όρος Original Blues Brothers αναφέρεται ΜΟΝΟ στο ντουέτο του Buddy Guy και του Junior Wells, που είχαν πρωτοχρησιμοιήσει τον όρο. (Ναι, είμαι ΤΟΣΟ nerd).

Όσο για τους Blues Brothers που ξέρουμε, είναι παιδί του περίφημου Saturday Night Live, αυτού του εβδομαδιαίου κωμικού σατιρικού τηλεοπτικού show που μεταδίδεται για 32 ολόκληρα χρόνια. Το οποίο SNL ήταν σαφέστατα παιδί της εποχής του - δεν θα μπορούσε να έχει γεννηθεί παρά μόνο στα μέσα της δεκαετίας του '70. Ήταν η εποχή που η Αμερική (και ολόκληρος ο δυτικός κόσμος) προσπαθούσε να διαχειριστεί την κληρονομιά των '60s. Ο πόλεμος του Βιετνάμ είχε τελειώσει, τα κοινωνικά και πολιτικά κινήματα ξεθύμαιναν, κι όσο για τη σεξουαλική επανάσταση, αντί να φέρει σεξουαλική ελευθερία, γέννησε μια ανθηρή πορνογραφική βιομηχανία. Μέσα σ' όλα αυτά, το Watergate προκάλεσε τη βαθύτερη κρίση εμπιστοσύνης των αμερικανών στο πολιτικό τους σύστημα, εντείνοντας τη γενικότερη αμηχανία με ένα αίσθημα προδοσίας. Τότε και μόνο τότε, θα μπορούσαν να βρεθούν κάποιοι που θα απαντούσαν στο μηδενισμό και την αμηχανία με το σύνθημα "πάρτε τα όλα στην πλάκα".

Το SNL γεννήθηκε από μια παρέα δαιμονικών ταλέντων παραγεμισμένων μέχρι τα αυτιά με ό,τι ναρκωτική ουσία κυκλοφορούσε τότε στην πιάτσα. Ήταν η εκπομπή που έφτιαξε την καριέρα του Steve Martin, του Chevy Chase, της Jane Curtin, της Gilda Radner, αργότερα του Bill Murray και του Eddie Murphy, και φυσικά του Dan Aykroyd και του John Belushi. Αλβανικής καταγωγής, ο Μπελούσι μεγάλωσε σε ένα σπίτι όπου δεν πολυάκουγε αγγλικά, γι' αυτό ίσως και δεν έμαθε ποτέ να τα μιλάει πολύ καλά. Το κωμικό του ατού δεν ήταν ποτέ ο λόγος - όλα ήταν η κίνηση και οι εκφράσεις του. Έτσι κι αλλιώς, η περσόνα που τον έκανε σταρ μιλούσε ψευτογιαπωνέζικα - ήταν ο σαμουράι Κετάμπα, που σε κάθε επεισόδιο αναλάμβανε άλλη δουλειά (π.χ. - να φτιάχνει σάντουιτς με το σπαθί του), πάντα με τον ίδιο κώδικα τιμής (βλ. ευθιξία, χαρακίρι) . Οι άλλοι δημοφιλείς χαρακτήρες του ήταν ο Μπετόβεν (που κατέληγε να παίζει ροκ εν ρολ στο πιάνο) και φυσικά ο Joliet Jake Blues.

Οι Blues Brothers ήταν κι αυτοί δημιούργημα συνθηκών: ως ζωντανό show, το SNL είχε μια ζωντανή μπάντα, που έπαιζε στα διαλείμματα και συνόδευε τους εκάστοτε καλεσμένους μουσικούς - μια μπάντα από εξαιρετικούς μουσικούς, από τους οποίους ξεχωρίζω τον κιθαρίστα Steve "Colonel" Cropper και τον μπασίστα Donald "Duck" Dunn, δηλαδή τα 2/4 των Booker T & the MGs. Ο Dan Aykroyd, μανιακός με τα blues και τη soul (εκείνος "κόλλησε" και τον Belushi), ήξερε την ποιότητα των μουσικών της μπάντας και προσπαθούσε να πείσει τους παραγωγούς να κάνουν μερικά σκετς με μπλουζ, εκείνοι όμως αρνούνταν - αντιθέτως τους πίεζαν να κάνουν μερικά σκετσάκια με μέλισσες, τα οποία οι ηθοποιοι του SNL είχαν βαρεθεί. Μέχρι που βρέθηκε η συμβιβαστική λύση: ο Μπελούσι θα τραγουδούσε το King Bee, ντυμένος μέλισσα, ενώ ο Howard Shore διεύθυνε τη μπάντα με μάσκα μελισσοκόμου (πού είναι το youtube, όταν το χρειάζεσαι πραγματικά;). Το σκετς είχε τεράστια επιτυχία, αναγκάζοντας τους παραγωγούς να υποκύψουν. Έτσι γεννήθηκαν οι Blues Brothers, δηλαδή τα αδέλφια Joliet Jake και Elwood Blues, που δεν είναι αδέλφια εξ αίματος, αλλά γνωρίστηκαν στο ίδιο ορφανοτροφείο, σύμφωνα με την ιστορία που οι ίδιοι έπλασαν. Είναι χαρακτηριστικό του κλίματος της εποχής, αυτή η επαγγελματική αφοσίωση: το ότι ο Belushi και ο Aykroyd έφτιαξαν μια ολόκληρη ιστορία για δύο χαρακτήρες που απλώς έβγαιναν και τραγουδούδαν blues και soul. Όσο φορούσαν τα μαύρα κοστούμια με τις λεπτές γραβάτες και τα μαύρα γυαλιά, οι δυο τους ήταν in character, σαν γνήσιοι μαθητές της μεθόδου Στανισλάφσκι - δεν είναι τυχαίο ότι το βιβλίο που περιλαμβάνει το στόρι της ταινίας, ξεκινά από τη γέννηση του Τζέικ, από μια μητέρα με ελληνικό όνομα, που δυστυχώς δεν το θυμάμαι.

Ο Τζέικ ήταν ο εξωστρεφής του διδύμου, ο βασικός τραγουδιστής (ο Μπελούσι δεν διέθετε σπουδαία φωνή, αλλά το έκλεβε με το πάθος και τη θεατρικότητά του), και ο Έλγουντ ο σιωπηλός, σοβαρός τύπος, που έμπαινε στη σκηνή κρατώντας έναν χαρτοφύλακα δεμένο στον καρπό του με χειροπέδες, από τον οποίο έβγαζε τη φυσαρμόνικά του. Ο ρόλος του ήταν να συνοδεύει με τη φυσαρμόνικα και να κάνει φωνητικά με τη μπάσα φωνή του - και πού και πού, να επιδίδεται και σε φωνητικές ακροβασίες.

Τα σκετς γνώρισαν απίστευτη επιτυχία - ακολούθησε μια περιοδεία σε πανεπιστημιούπόλεις της Αμερικής, που ηχογραφήθηκε στο δίσκο με το χαρακτηριστικό τίτλο Briefcase full of Blues, στον οποίο αποτυπώνεται με ακρίβεια η δυναμική αυτής της μπάντας και αυτών των δύο προσωπικοτήτων που, ενώ ήταν ψεύτικες, ήταν ταυτόχρονα υπαρκτές ("Ο Τζέικ είχε ένα όραμα", έγραφε το σημείωμα. "Ήταν δικό του, το μοναδικό όραμα που είχε ποτέ").
Μπροστά σε ένα ενθουσιώδες νεανικό ακροατήριο, κι ενώ η μπάντα έπαιζε την εισαγωγή του I Can't Turn you Loose, ο Elwood ξεχνούσε τη συστολή του κι άφηνε να ξεχυθεί από το στόμα του ένας χείμαρρος του τύπου: "Good evening ladies and gentlemen and welcome to the Universal Amphitheatre. Well, here it is, the late seventies going on 1985. You know, so much of the music we hear today is all pre-programmed electronic disco, we never get a chance to hear master blues men practicing their craft anymore. By the year 2006, the music known today as the blues will exist only in the classical records department of your local library. So tonight ladies and gentlemen, while we still can, let us welcome, from Rock Island Illinois, the bluesband of Joliet Jake and Elwood Blues, the Blues Brothers".

Μπορεί σήμερα αυτή η προφητεία να μην έχει ακριβώς επαληθευτεί, στην εποχή του όμως, την Αμερική της ντίσκο που ετοιμαζόταν να παραδοθεί άνευ όρων στον Ρέιγκαν, αυτό το εκρηκτικό μίγμα από κλασικό rock'n'roll, soul και rhythm'n'blues, ήταν μια τονωτική ένεση στη μαζική κουλτούρα.

Ο δίσκος έκανε τρελές πωλήσεις, το Soul man έγινε χρυσό single, οι κριτικοί δεν ήξεραν αν έπρεπε να πάρουν στα σοβαρά αυτή τη μπάντα, αν είναι κωμωδία ή πραγματικά blues. Κι όμως, η απάντηση ήταν μπροστά στα μάτια τους - δηλαδή τα αυτιά τους - σε "αντρίκεια" blues όπως το "B movie box car blues" (τι τίτλος), που περιλαμβάνει τα πάντα: την κοφτερή κιθάρα του Cropper, το μπάσο του Dunn που σε χτυπάει στο στομάχι, το πάθος του Jake, τη φυσαρμόνικα και τα quirky backing vocals του Elwood και το χαρακτηριστικό φινάλε - λάιτ μοτίφ της μπάντας.

Δεν θα γράψω ούτε για την τεράστια επιτυχία της ταινίας, ούτε για το θάνατο του Belushi και τον αντίκτυπό του στην κωμική κοινότητα της Αμερικής. Θα πω για την άθλια ταινία του 2000, ότι αξίζει για την εναρκτήρια σεκάνς, που ο Elwood αποφυλακίζεται και περιμένει μόνος του έξω από τη φυλακή, να έρθει να τον πάρει ο αδελφός του, μέχρι που αναγκάζεται ο διευθυντής της φυλακής, δεσμοφύλακας στην πρώτη ταινία (τον υποδύεται ο σκηνοθέτης Frank Oz, δηλαδή η φωνή της Miss Piggy) να του πει τα άσχημα νέα. Είδα τη δεύτερη ταινία στο σινεμά, σε μια ειδική προβολή (νομίζω στο πλαίσιο του Πανοράματος της Ελευθεροτυπίας) και μετά ανέβηκα στο Λυκαβηττό, να ακούσω αυτήν την ίδια μπάντα που παίζει απόψε, πάλι με τον υπέροχο Eddie Floyd στα φωνητικά. Αν δεν έχεις τι να κάνεις απόψε, προλαβαίνεις να πας. Θα περάσεις θαύμα.

(Αυτό είναι ένα κείμενο που είχα πάντα στο μυαλό μου ως απάντηση στο ερώτημα "γιατί να γίνω blogger, αφού έτσι κι αλλιώς, μπορώ να διοχετεύω τα γραπτά μου στα έντυπα που δουλεύω": γιατί, ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι μπορεί κάποιος να με άφηνε να γράψω για τους blues brothers, δεν φταίει σε τίποτα ο αναγνώστης να το διαβάσει. Παρ' όλα αυτά, βγήκε τελείως διαφορετικό κείμενο, από αυτό που είχα στο μυαλό μου. Ενδιαφέρον - αν κι αυτό εξαρτάται από το πώς αντιλαμβάνεται κανείς τον ορισμό του ενδιαφέροντος).