Η λογοτεχνία στο ραδιόφωνο: ο Αδύνατος Άντρας

Το γεγονός ότι εδώ και περίπου δυο-τρεις δεκαετίες, η αστυνομική λογοτεχνία έχει ανυψωθεί στο βάθρο της κανονικής λογοτεχνίας, είναι πάντα ανακουφιστικό για όλους εμάς που αγαπάμε την παραλογοτεχνία και που, ανάμεσα στον Οδυσσέα και το Αντίο Γλυκιά Μου, θα προτιμήσουμε πάντα το δεύτερο. Το σκεφτόμουν αυτό, όταν βρέθηκα σε ένα βιβλιοπωλείο και στον πάγκο με τα χριστουγεννιάτικα είδα, δίπλα στα (βαρετά μέχρι θανάτου, μεταξύ μας) Χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη, έναν τόμο με χριστουγεννιάτικα αστυνομικά διηγήματα. Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν συγκαταλέγει στα εποχιακά αστυνομικά το καλύτερο που έχει γραφτεί ποτέ. Ίσως γιατί στο μυαλό μας έχουμε την εικόνα των Χριστουγέννων στην αγγλική εξοχή, οπότε μας έρχεται πιο κοντινό ένα αφήγημα όπως το Έγκλημα τα Χριστούγεννα της Αγκαθα Κρίστι, που μυρίζει μπράντι και παλιές βιβλιοθήκες και χριστουγεννιάτικη πουτίγκα με δηλητήριο.

Το καλύτερο χριστουγεννιάτικο αστυνομικό όμως εξελίσσεται στη Νέα Υόρκη του μεσοπολέμου, σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο, όπου καταλύει ο παλαίμαχος ντετέκτιβ Νικ Τσαρλς (εκ του Χαραλαμπίδης), μαζί με τη γυναίκα του, τη Νόρα και το σκυλί τους. Είναι ζάπλουτοι (εκείνη είναι κληρονόμος), είναι εκλεπτυσμένοι, έχουν χιούμορ και είναι αλκοολικοί (πίνουν δυο ποτά κάθε σελίδα) και αναλαμβάνουν να λύσουν το μυστήριο γύρω από την εξαφάνιση ενός εφευρέτη. Όλα αυτά συμβαίνουν στον Αδύνατο Άντρα, του Ντάσιελ Χάμετ, του ανθρώπου που είναι μάλλον ο γενάρχης του noir και που στη συνείδησή μας είναι συνδεδεμένος με κυνικούς ήρωες όπως ο Σαμ Σπέιντ και με μια κάπως στεγνή, κοφτή αφήγηση - αλλά στο χαλαρό, ανάλαφρο κλίμα της υψηλής κοινωνίας της Νέας Υόρκης του μεσοπολέμου δίνει ρέστα. Έχω διαβάσει το βιβλίο 2-3 φορές μέχρι τώρα και περνάω θαύμα κάθε φορά. Όχι τόσο για την πλοκή, όσο γι' αυτό το απίθανο ζευγάρι ντετέκτιβ, που συνάρπασε το αμερικανικό κοινό και γέννησε μια σειρά κινηματογραφικών αστυνομικών κομεντί.

Ο Γουίλιαμ Πάουελ ήταν ο ιδανικός για να ενσαρκώσει την ιδέα ενός gentleman detective, και σε συνδυασμό με την Μύρνα Λόι, έφτιαξαν ένα ζευγάρι ανάλογο με αυτό που σήμερα θα ήταν ο Τζορτζ Κλούνεϊ με την Τζούλια Ρόμπερτς. Ήταν τόσο καλή η χημεία τους και η σαμπανιζέ ατμόσφαιρα που δημιουργούσαν, που ξέχναγες, βλέποντας το the Thin Man, ότι η πλοκή παρουσιάζεται με απίστευτη προχειρότητα. Ήταν δε τόσο μεγάλη η επιτυχία, που ακολούθησαν κι άλλες ταινίες στη σειρά Thin Man (παρά το γεγονός ότι ο Αδύνατος Άντρας του βιβλίου, ήταν ο εξαφανισμένος εφευρέτης και όχι ο πληθωρικός ντετέκτιβ).

Την ταινία την έχω δει μια φορά, στο TCM, στη Nova, στο σπίτι κάτι φίλων μου, σε άγριες συνθήκες - ήταν τα γενέθλιά μου, και τα γιόρτασα σπίτι τους. Είχα δει στο πρόγραμμα ότι δείχνει την ταινία το TCM, και είχα ζητήσει να πάω να τη δω. Η ταινία ξεκίνησε κατά τις 3 το πρωί. Που σημαίνει ότι εκείνοι κοιμήθηκαν, και με άφησαν στο καθιστικό τους να απολαμβάνω μια απαρχαιωμένη αστυνομική κομεντί του '34. Αργότερα, βρήκα και τη ραδιοφωνική εκδοχή της ταινίας - υπό μορφή θεατρικού έργου, στο πλαίσιο του Lux Radio Theater (όπου Lux, το γνωστό σαπούνι των αστέρων) - πάντα με τον Πάουελ και τη Λόι στους ρόλους του αλκοολικού debonnaire ζεύγους. Κι επειδή τέτοια πράγματα πρέπει να τα μοιράζεται κανείς, το ανεβάζω για να το κατεβάσεις, να το περάσεις στο iPod σου (ή όποιο άλλο mp3-ό-φωνο προτιμάς), να ξαπλώσεις στον καναπέ σου, να βάλεις κι ένα ουίσκι με σόδα και να το απολαύσεις.