22 Σεπ 2013

Η ιστορία ενός τραγουδιού: The Rolling Stones (I Can't Get No) Satisfaction


Το βράδυ της 6ης Μαΐου του 1965, χάος επικρατούσε στο στάδιο Jack Russell στο Clearwater της Φλόριντα, κατά τη διάρκεια του σόου των Rolling Stones. Ήταν η πρώτη τους περιοδεία στις ΗΠΑ. Και τα καινά δαιμόνια που έφερναν μαζί τους αυτοί οι φωνακλάδες νεαροί από το Λονδίνο ανάγκασαν την τοπική αστυνομία να στείλει αρκετούς άντρες της για να εποπτεύσουν το χώρο (δύο χρόνια αργότερα, κάτι αντίστοιχο έγινε και στην Αθήνα). Από τους 3.000 ανθρώπους που μαζεύτηκαν για να παρακολουθήσουν τη συναυλία, η συντριπτική πλειονότητα ήταν οργισμένα νιάτα, που θεώρησαν την παρουσία και μόνο της αστυνομίας ως απίστευτη πρόκληση. Ο καβγάς ξέσπασε πριν καν βγουν οι Stones στη σκηνή. Έπαιξαν μόνο τέσσερα κομμάτια. Μετά η Aστυνομία εκκένωσε το στάδιο.

Ο Keith Richards, βέβαια, είχε προλάβει να γίνει λιώμα. Με το που έφτασε στο ξενοδοχείο που διέμενε η μπάντα, το Jack Tar Harrison Hotel (σήμερα, ως Fort Harrison Hotel, ανήκει στους Σαϊεντολόγους και φιλοξενεί συνέδρια της εκκλησίας τους) κατέρρευσε στο κρεβάτι του. Ξύπνησε αργά τη νύχτα με ένα σκοπό κολλημένο στο κεφάλι του. Ήταν ένα riff που έμοιαζε πολύ με το ρυθμό του “Dancing in the Streets” των Martha & The Vandellas. Σηκώθηκε, πήρε την ακουστική κιθάρα του, άνοιξε το φορητό μαγνητόφωνό του, ηχογράφησε αυτό που τον ξύπνησε και ξαναγύρισε στο κρεβάτι. Η μαγνητική ταινία χωρούσε περίπου 45 λεπτά ήχου. Το επόμενο πρωί ο Richards ανακάλυψε 3 λεπτά ενός επαναλαμβανόμενου riff στην κιθάρα και 42 λεπτά ενός επαναλαμβανόμενου ροχαλητού. Νύσταζε τόσο πολύ που είχε ξεχάσει να πατήσει το stop.

«Το “(I Can’t Get No) Satisfaction” ήταν το τραγούδι που έκανε τους Rolling Stones μεγάλους. Αυτό που μας μετέτρεψε από μία ακόμη μπάντα σε μια μεγάλη, σε μια τεράστια μπάντα. Έχει ένα πολύ πιασάρικο τίτλο. Ένα πολύ πιασάρικο riff. Έχει φοβερή κιθάρα, κάτι που ήταν πρωτότυπο για την εποχή του. Και πιάνει ένα θέμα των καιρών, κάτι που ήταν πολύ σημαντικό για τέτοιου είδους τραγούδια. Μιλά για την αποξένωση»: Αυτά έχει πει ο Mick Jagger για το κομμάτι που εμνπεύστηκε (ή σχεδόν έκλεψε) ο Richards στον ύπνο του και που έμελλε να γίνει το πρώτο No 1 των Stones στις ΗΠΑ και ένα από τα πιο ευπώλητα rock singles όλων των εποχών.


Στις ΗΠΑ, το κομμάτι κυκλοφόρησε μόλις ένα μήνα μετά το διάλειμμα στον ύπνο του Richards. Άργησαν να το κυκλοφορήσουν στην πατρίδα τους, γιατί ήθελαν να έχουν επιστρέψει από την αμερικανική τους περιοδεία και να το στηρίξουν με ζωντανές εμφανίσεις –έτσι δούλευαν τα πράγματα τότε. Είχε ήδη γίνει Νο 1 στις ΗΠΑ πριν γυρίσουν στο Λονδίνο, οπότε το κοινό πίσω στην πατρίδα το περίμενε με τρελή αγωνία. Με το που κυκλοφόρησε κι εκεί, τον Αύγουστο του 1965, πέταξε αμέσως από την κορυφή των charts ένα άλλο θρυλικό, κομμάτι, το “I Got You Babe” των Sonny & Cher και έγινε, έτσι, το τέταρτο Νο 1 single για τους Rolling Stones στη Μεγάλη Βρετανία.

Το συγκρότημα το υποστήριξε κρατώντας του περίοπτη θέση σε όλες τις συναυλίες του, αλλά δεν μπορούσε να το παίξει όπως ήθελε στις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές του εμφανίσεις. Υπήρχαν κάποια πράγματα στους στίχους του, που απλά θεωρούνταν πολύ επικίνδυνα για το status quo της εποχής. Η λογοκρισία έκοβε ολόκληρες στροφές κάθε φορά που η μπάντα προσπαθούσε να το παίξει μπροστά σε ευρύτερο κοινό. Μπορεί οι στίχοι του Jagger να μιλούν κυρίως για την εμπορικοποίηση των πάντων και τα… βάσανα του να είσαι celebrity, αλλά ο τίτλος τους, η ρίμα με το “girl reaction” και το σχόλιο ότι ένα κορίτσι που έχει περίοδο βρίσκεται σε “losing streak”, έκαναν όλο τον κόσμο να θεωρεί πως το “Satisfaction” ήταν απλά ένα κομμάτι γεμάτο σεξουαλικά υπονοούμενα.

Η ειρωνεία με το κομμάτι ήταν ότι ο εμπνευστής του, ο Keith Richards, δεν συνειδητοποίησε την πραγματική του δυναμική. Έχοντας ηχογραφήσει με την ακουστική κιθάρα, του είχε δώσει μια folk χροιά σ’ εκείνη την πρώτη, πρόχειρη καταγραφή του. Του είχε κολλήσει, επίσης, ότι απλά είχε αντιγράψει τις Martha & The Vandellas και δεν ήθελε να το κυκλοφορήσουν σε single. Το θεωρούσε αρκετά ανόητο και επιφανειακό τραγούδι. Όλα άλλαξαν όμως, όταν χρησιμοποιήθηκε παραμόρφωση στην κιθάρα. Ήταν ένα από τα πρώτα τραγούδια της ιστορίας (και σίγουρα το πιο διάσημο) που το fuzzbox έπαιξε τόσο σημαντικό ρόλο στον τελικό του ήχο. Ο τρόπος που ο Richards χρησιμοποίησε την ηλεκτρική παραμόρφωση στην κιθάρα απετέλεσε επανάσταση και έδειξε το δρόμο για τη συνέχεια της rock.

Ένα χρόνο αργότερα, πάντως, ο Otis Redding έβγαλε σε κυκλοφορία τη δική του εκδοχή του κομματιού. Αντί για ηλεκτρική κιθάρα έβαλε πνευστά. Ο Richards ενθουσιάστηκε με την διασκευή αυτή, που έμοιαζε πολύ περισσότερο μ’ αυτό που κι ο ίδιος είχε στο μυαλό του για το “Satisfaction”. Πράγμα που αποδεικνύει ακόμη μια φορά ότι ακόμη και οι επαναστάτες, δεν πιστεύουν τόσο στις δικές τους επαναστάσεις, μέχρι να τους πείσουν οι γύρω τους… Για την ιστορία, εκτός από τον Ottis Redding, το κομμάτι έχουν ηχογραφήσει αρκετοί ακόμη: oι Residents, οι Devo και βέβαια η Britney Spears, μεταξύ άλλων.

Τα δικαιώματα, εξάλλου, για το “(I Can’t Get No) Satisfaction” δεν ανήκουν στους δημιουργούς του. Κάποια στιγμή, ψάχνοντας τον τρόπο να γλιτώσουν τη βαριά βρετανική φορολογία, έκαναν ένα συμβόλαιο με τον Αμερικανό δικηγόρο Allen Klein που «ήξερε από αυτά». Από το 1965 μέχρι το 1969 ο Klein κατάφερε να ελέγχει όλα τους τα έσοδα. Για να τον ξεφορτωθούν, οι Stones συμφώνησαν να του δώσουν τα πνευματικά δικαιώματα για τα κομμάτια που είχαν γράψει μέχρι τότε…

(Γράφτηκε για το Jumping Fish)

Δεν υπάρχουν σχόλια: