Το είχες καταλάβει από τις αντιδράσεις των γύρω σου (αν κάνεις παρέα με άτομα από 12 ως 22 ετών δηλαδή), αλλά πια έρχονται και οι πρώτες έρευνες για να το επιβεβαιώσουν. Οι έφηβοι και οι φοιτητές δεν έλκονται από το Facebook. Και να σκεφτεί κανείς ότι δεν έχουν περάσει ούτε τρία χρόνια από τότε που με αγωνία και φρίκη παρακολουθούσαμε τα ρεπορτάζ για τον «εθισμό των νέων στα social media»…
Τι συνέβη; Και πόσο πρέπει να ανησυχεί ο Mark Zuckerberg από αυτήν την εξέλιξη; Οι αιτίες είναι πολλές. Η σημαντικότερη είναι και η πιο απλή: μπήκαν στο Facebook οι γονείς. Πόσο ξενέρωμα πρέπει να νιώθει ο σημερινός 15χρονος που υποχρεώνεται από τη μαμά του (και 2-3 θείες) να την κάνει φίλη. Πόσο δούλεμα θα πέφτει στο σχολείο και πόση τρολιά για να τον φέρνει σε δύσκολη θέση απέναντι στην οικογένειά του που όλα θέλει να τα ελέγχει; Υπάρχει λύση; Από την στιγμή που εφαρμογές όπως το WhatsApp και –κυρίως– το σατανικά έξυπνο Snapchat του επιτρέπουν να επικοινωνεί και να μοιράζεται φωτογραφίες (που η μαμά του θα έφριττε αν ανακάλυπτε) δωρεάν και όχι δημοσίως, τότε το Facebook είναι ένα εργαλείο που δεν του χρειάζεται καθόλου. Ίσα ίσα, που πλέον στα σχολεία το cool είναι να μην έχεις Facebook account.
Πρόσθεσε και μερικά από τα κλασικά προβλήματα της εφηβείας, τους έρωτες που οδηγήθηκαν σε σπαραξικάρδιους χωρισμούς, το bullying ή τα άγχη και τις υπαρξιακές κρίσεις, που επιτείνονται επικίνδυνα από τη δυναμική που τους δίνει η οποιαδήποτε δημοσίευση στα social media και, βεβαίως, ο σχολιασμός αυτής, και θα καταλάβεις γιατί το Facebook δεν είναι πια τόσο ελκυστικό για τους μαθητές.
Για τις ηλικίες αυτές, εξάλλου, όπου το σύνολο σχεδόν των φίλων προέρχεται από το ίδιο περιβάλλον, το σχολείο –όπου τους βλέπει καθημερινά, έτσι κι αλλιώς- η ανάγκη για ένα «κοινωνικό εργαλείο» όπως το οραματίζεται ο Zuckerberg, είναι μικρή. Τι γίνεται, όμως, με τους λίγο μεγαλύτερους; Αυτούς που φοιτούν πια σε κάποια σχολή ή έχουν ήδη πιάσει κάποια δουλειά; Γιατί και οι ηλικίες 18-22 δείχνουν μια τάση να εγκαταλείψουν το Facebook; Δεν το χρειάζονται για να μένουν σε επαφή με τους παλιούς τους φίλους; Δεν τους βολεύει για να οργανώνουν τα πάρτι τους, να μοιράζονται φωτογραφίες, να μαθαίνουν τα νέα ο ένας του άλλου;
Και ναι και όχι. Σε αυτές τις ηλικίες ξεκινάει ένα άλλο άγχος. Αυτό της εύρεσης εργασίας. Και οι συζητήσεις περί της «αδιακρισίας» των εργοδοτών που ψάχνουν μέχρι και στο Facebook να ανακαλύψουν τι μπορεί να πάει στραβά με έναν υποψήφιο υπάλληλο είναι ικανές να κάνουν τους νέους να θέλουν να κρύψουν τα ίχνη τους. Από κοντά έρχεται και η μορφή που το δίκτυο έχει αποκτήσει. Σ’ αυτή την ηλικία, οι νέοι είναι περισσότερο ιδεαλιστές από ποτέ (θυμάσαι πώς ήσουν στο Πανεπιστήμιο, τότε με τη μαλλούρα και την όρεξή σου να φιλοσοφείς τα πάντα;). To Facebook δεν είναι πια το εργαλείο για να κάνουν χαβαλέ με τους φίλους τους. Το σιχαίνονται γιατί βομβαρδίζονται από διαφημιστικά μηνύματα και από την υπερέκθεση απόψεων από διάφορους «ειδικούς». Το απορρίπτουν ως «ψεύτικη» μορφή κοινωνικοποίησης. Και στην απώλεια της επαφής με τους παλιούς φίλους από το σχολείο, απαντούν με τις νέες –πραγματικές- σχέσεις που συνάπτουν στο πανεπιστήμιο. Οι χωρισμοί, τα νεανικά άγχη και οι υπαρξιακές κρίσεις που αναφέραμε πιο πάνω για τους εφήβους, συνεχίζονται και στις μεγαλύτερες ηλικίες (με όχι την ίδια ένταση, αλλά είναι ένας επιπλέον λόγος για να την κάνεις) και αν προσθέσεις και την έλλειψη χρόνου λόγω των σπουδών, για τους πιο μελετηρούς, μπορείς να καταλάβεις γιατί δημιουργείται αυτή η τάση εγκατάλειψης.
Τι λέει, όμως, το ίδιο το Facebook για όλα αυτά; Προς το παρόν δεν φαίνεται να ανησυχεί. Ο Zuckerberg έχει, εξάλλου, δείξει φοβερή επιχειρηματική ικανότητα μέχρι σήμερα, κάνοντας πάντα τις σωστές κινήσεις την σωστή στιγμή. Η άρνησή του να βάλει διαφημιστικά banners και η ανάπτυξη μιας δικής του πλατφόρμας διαφήμισης, για παράδειγμα, ή η περίφημη εξαγορά του Instagram, είναι χαρακτηριστικές. Τη συμπεριφορά των νέων την ξεπερνά ως απολύτως λογική, αλλά θεωρεί δεδομένο –προς το παρόν, επαναλαμβάνουμε- ότι από ένα σημείο και μετά, είναι τέτοιες οι δυνατότητες που σου δίνει το «κοινωνικό εργαλείο» του που δεν γίνεται να μην επιστρέψεις στη χρήση του. Όταν θα έχεις πια βρει δουλειά και θα σου έχουν φύγει τα εφηβικά και νεανικά άγχη, οι λόγοι για να έχεις λογαριασμό στο Facebook θα είναι και πάλι περισσότεροι απ’ όσοι για να μην έχεις. Μια πρώτη κίνηση από την εταιρεία είναι να κάνει ακόμη πιο εύκολη και έξυπνη τη μέθοδο διαχείρισης των προσωπικών δεδομένων. Το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να δει ο άλλος. Στο Facebook δεν νιώθουν ότι απειλούνται από το σνομπισμό που τους δείχνουν οι πιτσιρικάδες. Αν έχουν εκτιμήσει σωστά την κατάσταση, τότε δεν θα έχουν πρόβλημα. Αν όχι, θα έχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε πώς θα ανατραπεί το σκηνικό στα social media μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια.
(Γράφτηκε για το Jumping Fish)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου