Wonderland Revisited

Σ'αυτό που μάλλον είναι το πιο βαρύ #outofyourculticloset αυτού εδώ του blog, o Homo Ludens προ ολίγου παραδέχθηκε ότι δεν πιάνει το νόημα πίσω από την Αλίκη, ενώ εγώ επαυξάνω με μια παραδοχή που σόκαρε κι εμένα τον ίδιο: δεν έχω διαβάσει την "Αλίκη στην χώρα των θαυμάτων". Το διαπίστωσα προχθές, όταν πήγα να δω την ταινία του Τιμ Μπάρτον σε avant-premiere. Μέχρι προχθές, δηλαδή, δεν το είχα διαβάσει ποτέ, από την αρχή μέχρι το τέλος, σαν κανονικό βιβλίο. Κι όμως, μου είναι τόσο οικεία η ιστορία, η πλοκή, οι χαρακτήρες - και όχι μόνο. Όταν κατέβασα το βιβλίο από την βιβλιοθήκη μου και άρχισα - για πρώτη φορά, επαναλαμβάνω, να το διαβάζω κανονικά - διαπίστωσα ότι μου είναι οικεία η ίδια η πρόζα, οι εκφράσεις, ο λόγος του Λιούις Κάρολ. Curiouser and curiouser; Καθόλου. Απλώς αυτό είναι η διακειμενικότητα, για την οποία μάθαινα στο πανεπιστήμιο (την εποχή δηλαδή που μου χάρισε μια φίλη το βιβλίο): έχει αναπαραχθεί τόσο πολύ αυτός ο πανηγυρικός της παιδικότητας, έχει παρεισφρύσει σε τόσα άλλα κείμενα - λογοτεχνικά, δημοσιογραφικά, μουσικά, οτιδήποτε - αυτό το μανιφέστο της φαντασιοπληξίας που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του συλλογικού ασυνειδήτου. Εκεί ποντάρει και ο Τιμ Μπάρτον, με την δική του εκδοχή της ιστορίας. Βάζοντας την Αλίκη, στο τέλος της εφηβείας της να επιστρέφει στην Χώρα των Θαυμάτων, προτείνει, επί της ουσίας, την επιστροφή στην παιδικότητα ως μέρος ενός τελετουργικού ενηλικίωσης, ως απαραίτητο βήμα στην πορεία για την αυτογνωσία - καθ' όλη την διάρκεια της ταινίας, αυτή η "σχεδόν Αλίκη" (όπως την αποκαλούν μειωτικά) καλείται να βρει την απάντηση στο ερώτημα "ποια είσαι", που κάθε άνθρωπος οφείλει να θέσει στον εαυτό του, προτού κάνει τα σημαντικά βήματα στην ζωή του. Ο τρόπος που αντιμετωπίζει ο Μπάρτον αυτά τα ερωτήματα είναι το λιγότερο συγκινητικός - ενώ το εικαστικό σύμπαν που έχει στήσει είναι πραγματικά μαγευτικό, αν και ελάχιστα "Μπαρτονικό"* (καταλαβαίνω δηλαδή αυτούς που το ήθελαν πιο "δικό του", αν κι εμένα καθόλου δεν με ξένισε). Το καστ είναι καταπληκτικό: η Ελενα Μπόναμ Κάρτερ είναι απολαυστική στον ρόλο της λυσσασμένα κομπλεξικής Κόκκινης Βασίλισσας, η Αν Χάθαγουεϊ αξιολάτρευτη ως λεπτεπίλεπτη χαζέλω Λευκή Βασίλισσα, ο Κρίσπιν Γκλόβερ ιδανικός Βαλές, ενώ οι φωνές του Αλαν Ρίκμαν και του Στίβεν Φράι μοιάζουν προορισμένες για να εκφέρουν τα λόγια της κάμπιας και του γάτου του Τσέσαϊρ (αντιστοίχως). Το βαρύ πυροβολικό είναι ασφαλώς ο Τζόνι Ντεπ που καταφέρνει κάτι απίστευτο: να δώσει σάρκα, οστά και υπόσταση σε έναν ήρωα που εκ πρώτης όψεως μοιάζει εντελώς καρικατούρα. Όσο για την Μία Βασικόφσκα, μου πήρε λίγο χρόνο να την συνηθίσω, αλλά στην πορεία - όσο δηλαδή η "Αλίκη" γινόταν ο εαυτός της - μου φαινόταν όλο και πιο καλή στο ρόλο. Και φυσικά, δεν μπορεί να είναι κακή μια ταινία για την οποία έχει γράψει τέτοια μουσική ο Ντάνι Έλφμαν.
*(Μπαρτονικό: με τα λόγια ενός φίλου μου, ό,τι συνοψίζεται στην εικόνα ενός καρβουνιασμένου δέντρου)