#01. Moonface - Julia With Blue Jeans On

[Στο πλαίσιο της Blogovision 2013, το Πο Πο Culture! προσφέρει δωρεάν στους αναγνώστες του σύντομα μαθήματα ιστορίας και λαογραφίας]

Βάρβαρος: Λέξη που στην Αρχαία Ελλάδα χαρακτήριζε όσους δεν ήταν Ελληνες (από το "μπαρ-μπαρ", τον ήχο που άκουγαν οι πρόγονοί μας σε μια ξένη γλώσσα) και που στη Ρώμη και το Μεσαίωνα έφτασε να χαρακτηρίζει τους απολίτιστους και επιθετικούς λαούς. Επίσης, τίτλος δύο τραγουδιών στο τελευταίο άλμπουμ του Spencer Krug, που το υπογράφει με το ψευδώνυμο Moonface.

Μάθημα της 20ης Δεκεμβρίου 2013: Κι ύστερα ήρθαν οι βάρβαροι.

Όπως θα κατάλαβες από τα posts που συνόδευσαν τα 20 αγαπημένα μου άλμπουμ για το 2013, το κόλλημά μου αυτή τη χρονιά ήταν η Ιστορία. Έχω χάσει το μέτρημα του πόσα βιβλία και πόσα ντοκιμαντέρ κατανάλωσα μέσα στη χρονιά, αλλά και του πόσες μάχες έδωσα, πόσες εμπορικές αποστολές οργάνωσα και πόσους γάμους κανόνισα στα Europa Universalis και Crusader Kings, για να αλλάξω το ρου της. Απ' όλες αυτές τις περιπέτειες, όλες αυτές τις μορφές που γέμισαν τη χρονιά μου, ήταν δύο εκείνοι που με τράβηξαν περισσότερο, τόσο ώστε πια να μπορώ να καυχιέμαι ότι γνωρίζω σχεδόν τα πάντα για την πάρτη τους: Ο Μογγόλος Τεμουτζίν και ο Τουρκομογγόλος Τιμούρ. Αλλιώς, ο Τζένγκις Χαν και ο Ταμερλάνος. Δηλαδή αυτοί που για τον πολύ κόσμο δίνουν τον απόλυτο ορισμό του "βαρβάρου".

Οι βάρβαροι είναι μια ιδιαίτερη πτυχή της Ιστορίας. Συμβολίζουν την επέλαση του απολίτιστου, με μοναδικό πλεονέκτημα τη δύναμη των όπλων, έναντι του πολιτισμένου. Αλλά δεν είμαι και τόσο σίγουρος ότι έκαναν ακριβώς αυτό. Σύμφωνοι, οι πιο γνωστές εκδοχές αυτού που ονομάζουμε "βάρβαροι" (οι Σκύθες στην Αρχαία Ελλάδα, οι Ούνοι και οι Γότθοι στα ρωμαϊκά χρόνια, οι Μογγόλοι νομάδες της Ασίας κ.λπ) ήταν απολίτιστοι σε σχέση με τα μεγάλα κέντρα που απειλούσαν (ελληνικός κόσμος, Ρώμη, Κίνα κ.λπ). Αλλά οι βάρβαροι γίνονταν πραγματικά απειλητικοί μόνο όταν τα κέντρα αυτά βρίσκονταν σε παρακμή. Ήταν τα ίδια τα προβλήματα του πολιτισμένου κόσμου που τούς έδιναν δύναμη. Και, στις περισσότερες περιπτώσεις, ήταν οι ίδιοι οι βάρβαροι που αποδεικνύονταν πολύ πιο πρόθυμοι να εκπολιτιστούν απ' όσο βόλευε τους πολιτισμένους αντιπάλους τους. Το πιο βασικό: Οι βάρβαροι γίνονταν πάντα ο κινητήριος μοχλός για να περάσει ο κόσμος -η περιοχή στην οποία δρούσαν, τέλος πάντων- στην επόμενή του εποχή. Να κλείσει οριστικά ένα κεφάλαιο που έπρεπε να κλείσει και να ανοίξει ένα νέο.

Το παράδειγμα του Τζένγκις Χαν είναι η καλύτερη απόδειξη. Ο Τεμουτζίν δεν ήταν ο μεγαλύτερος φονιάς της Ιστορίας (ο Ταμερλάνος παίζει πιο δυνατά γι' αυτόν τον ρόλο, παρέα με τον Χίτλερ και τον Στάλιν, βέβαια), αλλά ένας ιδιοφυής στρατιώτης που έγινε οραματιστής δημιουργός της μεγαλύτερης ενιαίας αυτοκρατορίας που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Η δική του Μογγολία, εκτεινόμενη από τη θάλασσα της Κίνας ως τη σημερινή Ουγγαρία και από τα Ιμαλάια ως τη Σιβηρία, ήταν πρωτοπόρος στον τομέα του εμπορίου, της ανεξιθρησκίας, της οικονομίας (και, βέβαια, της στρατιωτικής τέχνης). Χάρη στον Τζένγκις Χαν δημιουργήθηκε ο Δρόμος του Μεταξιού, για παράδειγμα. Και η Pax Mongolica και τα οφέλη της αφορούσαν πολύ περισσότερους λαούς και περιοχές απ' ότι η Pax Romana μερικούς αιώνες πριν.

Τον Ταμερλάνο δεν μπορώ να τον υπερασπιστώ με την ίδια ευκολία, αφού μονίμως έψαχνε μια αφορμή για να επιτεθεί κατά δικαίων και αδίκων όχι με κάποιο ιδιαίτερο όραμα. Αλλά ακόμη κι εκείνος, ο Τιμούρ ο Κουτσός, ο πιο τρομακτικός στρατηλάτης της Ιστορίας (δεν έχασε ποτέ καμμία μάχη -και έδωσε δεκάδες) έκανε το παν για να καταστήσει την πρωτεύουσα του, την Σαμαρκάνδη, κέντρο του παγκόσμιου πολιτισμού. Έσφαζε το σύμπαν μετά από την άλωση μιας πόλης, ας πούμε, αλλά τα μεγάλα μυαλά τα κρατούσε ζωντανά και τα έστελνε με τιμές στη Σαμαρκάνδη. Και, για να ασκήσουν την τέχνη τους ή την επιστήμη τους, τούς έχτιζε τα πιο εντυπωσιακά κτίσματα που γνώρισε ποτέ ο ισλαμικός κόσμος.

Πιο ενδιαφέρουσα εποχή, βέβαια, για το φαινόμενο των βαρβάρων ήταν ο 5ος αιώνας και η επέλαση των Ούνων, που ανάγκασε τους Γότθους, τους Βανδάλους και άλλες βαρβαρικές φυλές να περάσουν το Δούναβη και να διαλύσουν τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ανοίγοντας το δρόμο για την επόμενη μεγάλη περίοδο της ιστορίας, το Μεσαίωνα. Αλλά κάπου εδώ θεωρητικά πρέπει να γράψουμε και για μουσική, οπότε καλό είναι ν' αφήσουμε κατά μέρος την πολλή Ιστορία. Για τους βαρβάρους, λοιπόν, και την πολυδιάστατη "προσωπικότητά" τους τα έχει ήδη πει μια φορά ο Καβάφης. Φέτος αποφάσισε να τα πει και ο Spencer Krug. Ο πιο αγαπημένος μου από τους καλλιτέχνες της νέας γενιάς, εμφανίστηκε το 2013 ως Moonface με το Julia With Blue Jeans On (για το οποίo τα λέω αναλυτικότατα εδώ) και έστησε ένα ιδιότυπο love story που σε δύο του σημεία παρομοιάζει την ερωτική σχέση μ' αυτήν που έχει ο πολιτισμένος με τον βάρβαρο.

Άκουσέ το όλο εδώ:


Η πλήρης λίστα με τα καλλίτερά μου άλμπουμ για το 2013:
01. Moonface - Julia With Blue Jeans On
02. Portugal. The Man - Evil Friends
03. Devendra Banhart - Mala
04. Suede - Bloodsports
05. Vampire Weekend - Modern Vampires Of The City
06. Arcade Fire - Reflketor
07. The Veils - Time Stays, We Go
08. The National - Trouble Will Find Me
09. Chvrches - The Bones Of What You Believe
10. Jagwar Ma - Howlin'
11. Gogol Bordello - Pura Vida Conspiracy
12. Anna Calvi - One Breath
13. Cults - Static
14. Josh Ritter - The Beast In Its Tracks
15. The Joy Formidable - Wolf's Law
16. Sigur Ros - Kveikur
17. Steve Mason - Monkey Minds In The Devil's Time
18. Foals - Holy Fire
19. Mazzy Star - Seasons Of Your Day
20. Rotting Christ - Κατά Τον Δαίμονα Εαυτού
21-30: Όσα έμειναν απέξω